Stefan Nowaczek (1896–1940)

---

Życiorys

Stefan Nowaczek przyszedł na świat w Kielcach, w rodzinie Wincentego oraz Rozalii z Bieniów. Ukończył Szkołę Handlową w Kielcach w 1910 roku oraz gimnazjum w Warszawie w 1918 roku.

W okresie przed I wojną światową bliżej związany był z Związkiem Strzeleckim „Strzelec”. Od 1916 roku aktywnie uczestniczył w Polskiej Organizacji Wojskowej, zdobywając w ramach tego doświadczenia wykształcenie w zakresie szkolenia wojskowego. W latach 1914–1917 pełnił służbę w Legionach, przydzielony do 5 pułku piechoty. Po kryzysie przysięgowym zdecydował się na działalność w konspiracji w ramach POW, a w 1918 roku zasilił szeregi Wojska Polskiego.

W dalszych latach służby Nowaczek był członkiem Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Brał również udział w powstaniach śląskich, gdzie jego umiejętności wojskowe odgrywały kluczową rolę. Po zakończeniu działań zbrojnych pozostał w wojsku i został przydzielony do 2 pułku piechoty Legionów. Z tego pułku został oddelegowany do pracy w Ministerstwie Spraw Wojskowych, gdzie rozwijał swoje kompetencje zawodowe.

Od października 1921 roku przynależał do 24 pułku piechoty. W 1928 roku, po awansie na kapitana piechoty, pracował w Biurze Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. W 1932 roku jego kariera wojskowa związała się z Sztabem Głównym.

W lutym 1936 roku Nowaczek został przydzielony do Ekspozytury Nr 5 Oddziału II SG w Lwowie. Jego końcowy okres służby miał miejsce w 1939 roku, gdzie pełnił funkcję kierownika placówki wywiadowczej KOP nr 11 w Stryju. Po wybuchu II wojny światowej, 15 września 1939 roku, został przydzielony do Dowództwa Grupy Obrony Lwowa jako oficer sztabu.

Po opuszczeniu Lwowa i w wyniku kapitulacji, Nowaczek trafił do niewoli sowieckiej, gdzie przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku, tragicznym zbiegiem okoliczności, został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie. Os Obecnie spoczywa w bezimiennej, zbiorowej mogile w Piatichatkach, gdzie 17 czerwca 2000 roku ustanowiono oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod numerem 2377.

Uroczystości poświęcone jego pamięci odbyły się również po latach. 5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło postanowił nadać mu stopień majora pośmiertnie. Oficjalne ogłoszenie tego awansu miało miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w czasie ceremonii „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Ordery i odznaczenia

Stefan Nowaczek był odznaczonym żołnierzem, którego zasługi wojenne zostały docenione poprzez liczne nagrody. Wśród najważniejszych odznaczeń, jakie otrzymał, wyróżniają się:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 7824,
• Krzyż Niepodległości z Mieczami (12 marca 1931),
• Krzyż Walecznych (otrzymany trzykrotnie),
• Srebrny Krzyż Zasługi (przyznany 3 sierpnia 1928),
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

---

Oceń: Stefan Nowaczek (1896–1940)

---