Eugeniusz Werens

---

Życiorys

Urodziny Eugeniusza Werensa miały miejsce w Kielcach, gdzie dorastał w rodzinie Józefa i Zofii Grudzień. W swoim życiu edukacyjnym ukończył szkołę średnią, a w latach 1938–1939 przeszedł jednoroczną służbę wojskową. Jako starszy strzelec podchorąży ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 2 DP Leg. w 4 Pułku Piechoty Legionów w Kielcach. W szeregach tego pułku wziął udział w kampanii wrześniowej, jednak jego los zmienił się dramatycznie 29 września, kiedy to został ciężko ranny i trafił do niewoli niemieckiej, gdzie spędził dwa miesiące.

Po swoim uwolnieniu Eugeniusz powrócił do Kielc, a w grudniu 1939 roku nawiązał współpracę z Władysławem Jasińskim, znanym również jako Jędrus. Dołączył do organizacji podziemnej Odwet na Kielecczyźnie oraz do Oddziału Jędrusie. W 1942 roku przeniósł się z rodziną do Iwonicza, zamieszkując w domu Antoniego Gazdy przy ul. Wschodniej 30. W tym czasie ożenił się, przyjmując przybrane nazwisko Jerzy Nowak, z Krystyną Matuszak.

W roku 1943 awansował na porucznika, obejmując stanowisko zastępcy Komendanta Placówki AK OP-15 Irys. Po tragicznej śmierci porucznika Antoniego Penara, Eugeniusz objął funkcję komendanta. W 1944 roku zmienił swoje nazwisko na Krzysztof Samborski i awansował na kapitana. W ciągu swojego krótkiego, lecz intensywnego okresu walk stoczył wiele starć z oddziałami Wehrmachtu oraz Ukraińcami z SS Galizien. Na przykład, 26 lipca 1944 roku, razem z oddziałem ppor. Franciszka Kochana i Leszka Obłońskiego, zaatakował niemiecki garnizon, zmuszając go do opuszczenia miasteczka. Wkrótce potem ustanowił Rzeczpospolitą Iwonicką, która funkcjonowała pod jego nadzorem aż do przybycia oddziałów Armii Radzieckiej 20 września 1944 roku.

W dniu 13 września 1944 roku, podczas transportu trzeciej baterii armat przez Niemców, co miało na celu wsparcie ostrzału stanowisk radzieckich w pobliżu Iwonicza, Eugeniusz zaatakował wraz ze swoim oddziałem, gdzie doznał rany nogi.

Po zakończeniu działań wojennych podjął pracę w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego, starając się ukryć swoją przeszłość. Niestety, został zdekonspirowany, co zmusiło go do przeprowadzki do Wrocławia, gdzie stworzył grupę złożoną z żołnierzy AK, znaną jako ROAK oraz Placówki WiN. W trakcie starcia z Urzędem Bezpieczeństwa ponownie ranny w nogę, zmienił miejsce zamieszkania, wracając do Kielc.

2 lipca 1946 roku Eugeniusz został aresztowany, a jego żona, siostra i teściowa również znalazły się w więzieniu. W dniu 13 grudnia 1946 roku sąd skazał go na karę śmierci oraz całkowitą utratę praw publicznych, honorowych i obywatelskich, a także przepadek mienia. Jego żona otrzymała 7 lat więzienia, teściowa 5 lat, a siostra 3 lata. W trudnych warunkach więziennych Eugeniusz doczekał się narodzin córki, Lucyny, którą zaraz po porodzie pozwolono mu zobaczyć tylko raz. Ostatecznie, wyrok wykonano 16 kwietnia 1947 roku we wrocławskim więzieniu.

Ordery i odznaczenia

Eugeniusz Werens, wyróżniający się postacią w historii, otrzymał szereg odznaczeń za swoje zasługi. Wśród nich znajdują się:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari,
• Krzyż Walecznych.

---

Oceń: Eugeniusz Werens

---