Stefan Nowaczek

---

Okres przedwojenny

Stefan Nowaczek był postacią o bogatej historii, synem Stefana Nowaczka, który służył jako kapitan Korpusu Ochrony Pogranicza i był więźniem Starobielska w latach 1939–1940. Jego ojciec, niestety, został zamordowany w Charkowie. Matką Stefana była Jadwiga, z domu Wydrychiewicz.

Należał do rodziny o wojskowych tradycjach, gdyż jego brat, Janusz Nowaczek, również odgrywał istotną rolę w historii Polski jako żołnierz Armii Krajowej oraz pracownik Delegatury Rządu na Kraj. Stefan, w młodości, kształcił się w gimnazjum w Milanówku, gdzie zapewne zdobywał wiedzę, która mogła go przygotować do przyszłych wyzwań.

Okres okupacji

Na początku niemieckiej okupacji, Stefan Nowaczek osiedlił się w wsi Derlacz, niedaleko Chotomowa, gdzie zajął się prowadzeniem gospodarstwa rolnego, które należało do jego matki. W 1942 roku nawiązał kontakt z nieznaną organizacją konspiracyjną, działającą na rzecz syndykalistów. W tym czasie aktywnie wspierał ukrywających się Żydów, dostarczając im niezbędne rzeczy, takie jak pożywienie, odzież oraz środki czystości.

W kolejnych latach, w 1943 roku, przeniósł się do Warszawy, gdzie dołączył do Armii Krajowej. Latem tego samego roku ukończył podziemną szkołę podchorążych, uzyskując stopień plutonowego podchorążego. Pod koniec 1943 roku przeszedł do Narodowych Sił Zbrojnych, co podkreśla jego zaangażowanie w walkę o wolność.

W trakcie powstania warszawskiego walczył w szeregach batalionu AK „Ruczaj”, biorąc udział w zaciętych walkach na Starym Mieście oraz w Śródmieściu. Po kapitulacji stolicy, został umieszczony w obozie dla ludności cywilnej w Pruszkowie, a następnie udał się do okolic Częstochowy, gdzie kontynuował swoje życie i działalność.

Okres po wojnie

W lipcu 1945 roku Stefan Nowaczek powrócił do Warszawy, gdzie podjął współpracę z dawnym towarzyszem z Narodowych Sił Zbrojnych, NN ps. Marcin, który w czasie okupacji pełnił rolę sekretarza komendanta obwodu NSZ i był redaktorem pisma „Wielka Polska”. Oprócz tego, związał się z mjr. Mieczysławem Grygorcewiczem ps. Ostromir, komendantem Obszaru I Warszawskiego NZW. Dzięki tym kontaktom, Stefan wstąpił do Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, a niebawem objął stanowisko komendanta Okręgu Warszawa, który podlegał bezpośrednio Komendzie Głównej NZW.

Jego obowiązki obejmowały werbowanie nowych członków, szkolenie ich oraz prowadzenie wykładów dotyczących zarówno tematyki wojskowej, jak i politycznej. Udało mu się zorganizować dwie sekcje operacyjne w granicach miasta. W planach miał także przeprowadzenie akcji mających na celu zdobycie funduszy, m.in. poprzez napaść na kasę kolejki EKD oraz fabrykę cukierków należącą do Adama Bałabana. Niestety, z powodu działań informatora Urzędu Bezpieczeństwa, do żadnej z tych akcji nie doszło.

W wyniku działań UB, Stefan Nowaczek został aresztowany 14 grudnia 1945 roku i trafił do aresztu śledczego na Pradze, przy ul. Cyryla i Metodego, gdzie przeszedł brutalne śledztwo. 29 lipca 1946 roku, Sąd Rejonowy w Warszawie pod przewodnictwem mjr. Marcela Kota, skazał go na karę śmierci na podstawie art. 1,4 § 1 Dekretu, w sprawie nr R.3129/46. Wyrok wykonano 29 sierpnia tego samego roku w więzieniu karno-śledczym na Pradze, przy ul. Ratuszowej.

Po śmierci, jego ciało pochowano bezimiennie w zbiorowej mogile na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie. Symboliczny grób Stefana Nowaczka znajduje się na Cmentarzu Wojskowym w Kwaterze „Na Łączce”. W 2015 roku, zespół IPN pod kierownictwem dr hab. Krzysztofa Szwagrzyka, odkrył szczątki Stefana Nowaczka na Cmentarzu Bródnowski w Warszawie, w Kwaterze 45N.

---

Oceń: Stefan Nowaczek

---