Marian Franciszek Suski to postać, która na przestrzeni lat wpisała się w historię polskiego szkolnictwa wyższego oraz osiągnięć sportowych. Urodził się 2 listopada 1905 roku w Kielcach, a zmarł 25 grudnia 1993 roku we Wrocławiu.
Był niezwykle utalentowanym profesorem oraz inżynierem, który przez wiele lat swojej kariery dał się poznać jako pracownik naukowy Politechniki Wrocławskiej. Jego praca koncentrowała się na obszarze Wydziału Łączności, który później przekształcono na Wydział Elektroniki. Jego wkład w rozwój telekomunikacji oraz akustyki w Polsce jest nieoceniony.
Jednak Marian Suski to nie tylko wybitny naukowiec, ale także sportowiec. W swojej młodości z powodzeniem uprawiał szermierkę, osiągając znaczące sukcesy. Jako brązowy medalista igrzysk olimpijskich oraz mistrzostw świata, zdobył uznanie nie tylko w Polsce, ale i na arenie międzynarodowej.
Życiorys
Marian Suski był synem urzędnika kolejowego, Franciszka Brunona Suskiego (1860–1928), oraz Marii Heleny Jakubowskiej (1875–1951), która była wnuczką Aleksandra Kokulara i córką powstańca styczniowego, Jana Jakubowskiego. Rozpoczął swoją edukację w Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego w Kielcach, a w 1920 roku kontynuował naukę w Korpusie Kadetów Nr 2 w Modlinie, gdzie 5 lipca 1924 roku uzyskał świadectwo maturalne.
W tym samym roku został podchorążym w Oficerskiej Szkole Inżynierii w Warszawie. Z dniem 29 września 1926 roku, na mocy decyzji Prezydenta RP, Ignacego Mościckiego, otrzymał stopień podporucznika ze starszeństwem z 15 sierpnia tego samego roku w korpusie oficerów łączności. Po ukończeniu szkoły 29 listopada 1927 roku znalazł się wśród najlepszych absolwentów, zajmując pierwsze miejsce. W 1928 roku pełnił służbę w pułku radiotelegraficznym w Warszawie, gdzie 15 sierpnia awansował na porucznika.
W latach 1929–1930 zdobywał wiedzę w Wyższej Szkole Elektrotechnicznej w Paryżu, a następnie w 1932 roku pracował w Wojskowym Instytucie Badań Inżynieryjnych, a później w Biurze Badań Technicznych Wojsk Łączności, gdzie zajmował się badaniami nad nowatorskimi technikami łączności bezprzewodowej. W tym samym roku uczestniczył w igrzyskach olimpijskich w Los Angeles, gdzie jego drużyna zdobyła brązowy medal. Dwa lata później Sarz w Warszawie, zdobył drużynowy brązowy medal na mistrzostwach świata.
5 marca 1934 roku awansował na kapitana, ze starszeństwem od 1 stycznia 1934 roku, oraz zajmował 14. lokatę w korpusie oficerów łączności. W 1936 brał udział w igrzyskach olimpijskich w Berlinie, gdzie Polska drużyna szabli zajęła czwarte miejsce.
Na przełomie 1937 i 1938 roku został odkomenderowany z wojska na studia w Politechnice Warszawskiej. Temat jego pracy dyplomowej, którą realizował pod kierunkiem prof. Janusza Groszkowskiego, dotyczył wytwarzania modulacji fal decymetrowych, a 31 marca 1938 roku uzyskał dyplom inżyniera elektryka.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku pełnił funkcję dowódcy łączności w Dowództwie Obrony Warszawy, co zostało uhonorowane przyznaniem mu Krzyża Walecznych. Po kapitulacji trafił do oflagu, gdzie pierwotnie był w Wrocławiu, a następnie w Oflagu VIIA w Murnau. Tam prowadził kursy z podstaw radiotechniki i zdołał zbudować prosty odbiornik radiowy dla jeńców, który był używany aż do chwili wyzwolenia obozu przez aliantów. Z oflagu trafił do 2 Korpusu Polskiego we Włoszech, gdzie był szefem remontów sprzętu radiowego.
Po wojnie wrócił do Polski, osiedlając się w Dzierżoniowie na Dolnym Śląsku, gdzie podjął pracę w Państwowej Fabryce Odbiorników Radiowych (później znanej jako „Diora”), a krótko był dyrektorem tej firmy. Następnie przeniósł się do Wrocławia, gdzie w 1947 roku objął stanowisko adiunkta w Katedrze Fizyki na Uniwersytecie i Politechnice. W 1948 roku przeniósł się na Katedrę Radiotechniki Wydziału Mechaniczno-Elektrotechnicznego, a po utworzeniu Wydziału Łączności w 1951 roku został zastępcą profesora. W 1954 roku objął kierownictwo Katedry Podstaw Telekomunikacji, gdzie prowadził zajęcia dotyczące podstaw telekomunikacji, przekształconych później w teorię obwodów elektrycznych, znaną popularnie jako „druty”. Wciąż kontynuował swoją pasję do szermierki, zdobywając w 1950 roku tytuł mistrza Polski w szabli, reprezentując AZS Wrocław.
Podczas wydarzeń Marca 1968 roku uczestniczył w demonstracjach studentów, współdziałając z innymi profesorami Wydziału Łączności, takimi jak Zbigniew Żyszkowski i Tadeusz Tomankiewicz. Jego bezkompromisowa postawa wobec rzeczywistości PRL sprawiła, że profesurę uzyskał dopiero w 1974 roku. Do emerytury kierował Zakładem Teorii Techniki Mikrofalowej.
W uznaniu jego zasług i moralnej postawy zarówno w młodości, jak i w trudnych czasach PRL, papież Jan Paweł II uhonorował go medalem Pro Ecclesia et Pontifice. W 1994 roku nowemu budynkowi ówczesnego Instytutu Telekomunikacji i Akustyki nadano imię prof. Suskiego, a w grudniu 2005 roku w hallu odsłonięto płaskorzeźbę jego postaci.
Informacje o Marianie Suskim w PRL podlegały cenzurze. W 1977 roku jego nazwisko znajdowało się na liście osób pod specjalnym nadzorem cenzury, a notatkę z dnia 7 stycznia 1977 roku zawierającą wytyczne cenzorskie co do jego osoby sporządził Tomasz Strzyżewski. Zezwolenia cenzorskie ograniczały publikacje o nim jedynie do prasy specjalistycznej, naukowej oraz skryptów.
Marian Suski był ojcem dwóch synów, Wojciecha i Tadeusza, którzy również zdobyli tytuł profesora. Zmarł 29 grudnia 1993 roku i został pochowany na Cmentarzu Ducha Świętego we Wrocławiu.
Ordery i odznaczenia
Marian Suski był odznaczonym wieloma medalami oraz wyróżnieniami za swoje osiągnięcia. Oto lista jego nagród:
- Krzyż Walecznych,
- Srebrny Krzyż Zasługi (9 listopada 1932),
- Order Zasługi (Węgry, 1934).
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Beata Bodzioch | Stanisław Żak | Rafał Krupski | Michał Arabski | Ludwik Szperl | Kazimierz Wolny-Zmorzyński | Witold Stefański (zoolog) | Józefat Andrzejowski | Marek Jóźwiak (przyrodnik) | Bronisław Wołoszyn | Roman Żelazny | Wojciech Ryszard Rzepka | Irena Majchrzak | Ewa Kurek (historyk) | Kazimierz Tymieniecki | Edward Taylor (ekonomista) | Maciej Ząbek | Jadwiga Lekczyńska | Tadeusz Gruszczyński | Włodzimierz BatógOceń: Marian Suski