Irena Majchrzak, urodzona 26 września 1927 roku w Kielcach, z oryginalnym nazwiskiem Ida Englard, była znaczącą postacią w polskiej edukacji oraz naukach społecznych. Zmarła 25 lutego 2011 roku w Warszawie. Jej wkład w pedagogikę obejmował opracowanie innowacyjnej odimiennej metody nauki czytania, która zdobyła uznanie wśród nauczycieli i rodziców.
Majchrzak była również autorką elementarzy, które służyły do nauki czytania dzieci polskich, ale także tych pochodzenia romskiego oraz indiańskiego. Jej prace przyczyniły się do upowszechnienia edukacji wśród różnych grup etnicznych, podkreślając w ten sposób znaczenie różnorodności kulturowej w nauczaniu.
Warto wspomnieć, że w swoim życiu osobistym, Irena była żoną Ryszarda Majchrzaka, który pełnił rolę ambasadora w czasach PRL. Przez wiele lat aneksowała z nim w polskich placówkach dyplomatycznych na Kubie i w Meksyku, co znacząco wpłynęło na jej doświadczenie oraz podejście do edukacji.
Życiorys
Irena Majchrzak urodziła się w rodzinie żydowskiej, gdzie była córką Mejlecha i Gutty Englardów. Jej starsza siostra, Alice Miller, zdobyła uznanie jako psycholożka. W trakcie II wojny światowej, przebywała w getcie w Piotrkowie Trybunalskim, a od 1942 roku funkcjonowała pod przybranym nazwiskiem Irena Kisielewska, uczęszczając do szkoły prowadzonej przez siostry zakonne w Ignacowie.
W latach 60. uzyskała doktorat na Instytucie Filozofii i Socjologii. W 1967 roku, wraz z mężem, odbyła pierwszą misję dyplomatyczną do Meksyku. Rok później była świadkiem brutalnych protestów studenckich, które miały miejsce w tym kraju. Prowadziła tam obserwacje socjologiczne wśród miejscowych Indian, co w późniejszym okresie miało kluczowe znaczenie dla jej dalszej kariery.
Po ogłoszeniu stanu wojennego w Polsce, Irena starała się kontynuować swoje badania w Meksyku. Na zlecenie Salomona Nahmada, antropologa z meksykańskiego ministerstwa edukacji, zajęła się oceną nowego systemu edukacji dla dzieci indiańskich, który wprowadzał naukę w języku hiszpańskim oraz w językach plemiennych. W ramach tego projektu przebyła cały Meksyk, prowadząc obserwacje, które zostały zebrane w raporcie, opublikowanym później jako książka pod tytułem Listy do Salomona.
Po publikacji jej raportu, pisarka Julieta Campos, będąca żoną gubernatora stanu Tabasco, zaproponowała Irenie stworzenie programu wsparcia dla dzieci z plemienia Czontali. W efekcie tego miała pod opieką około 700 uczniów w 14 internatach. Wartością jej pracy była innowacyjna metoda nauczania czytania, którą nazwała „metodą odimienną”. Nauka rozpoczynała się od zapoznania się z wyrazem graficznie zapisywanym jako imię ucznia, co było oparte na dobrze znanym znaczeniu.
Metoda ta, jako opozycja do tradycyjnej „metody głoskowej”, zaznaczyła się pozytywnie w meksykańskim systemie edukacyjnym, skutecznie znajdując zastosowanie nie tylko w nauce dzieci, ale również dorosłych. Od początku lat 90. zaczęto ją wprowadzać w Polsce, gdzie uzyskała akceptację Ministerstwa Edukacji Narodowej. W wrześniu 2010 roku rozpoczęto program nauczania czytania tą metodą wśród dzieci romskich w Polsce.
Irena Majchrzak zakończyła swoje życie 7 marca 2011 roku, a jej miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej. Miała syna Marka, z którym była związana do końca swojego życia.
Wybrane publikacje
W zbiorze wybranych publikacji Ireny Majchrzak znajdują się zarówno pozycje skierowane do dorosłych, jak i dzieci. Wśród książek dla dorosłych możemy wymienić:
- Nazwanie świata
- Listy do Salomona (Wydawnictwo Bliżej Przedszkola, Kraków, 2007),
- W obronie dziecięcego rozumu (Wydawnictwo Bliżej Przedszkola, Kraków, 2007),
- Wprowadzenie dziecka w świat pisma (Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1995).
W kategorii książek dla dzieci znajdują się tytuły takie jak:
- Ania i Anita,
- Gry czytelnicze,
- Opowieści ortograficzne,
- Opowieści sowy.
Przypisy
- MartinM. Miller MartinM., Who's afraid of Alice Miller, 2020 r.
- Robert Halik. Irena Majchrzak. Przygotowanie do nauki czytania; Niezwykła moc imienia Z dr Ireną Majchrzak, twórczynią Odimiennej Metody Nauki Czytania; rozmawia Robert Halik. „Bliżej przedszkola (miesięcznik)”, s. 90-91, grudzień 2010 r.
- Joanna Podgórska: Odczytać siebie. polityka.pl, 09.07.2010 r. [dostęp 13.11.2016 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Wojciech Ryszard Rzepka | Roman Żelazny | Marian Suski | Beata Bodzioch | Stanisław Żak | Rafał Krupski | Michał Arabski | Ludwik Szperl | Kazimierz Wolny-Zmorzyński | Witold Stefański (zoolog) | Ewa Kurek (historyk) | Kazimierz Tymieniecki | Edward Taylor (ekonomista) | Maciej Ząbek | Jadwiga Lekczyńska | Tadeusz Gruszczyński | Włodzimierz Batóg | Andrzej Dziech | Krzysztof Urbański (historyk) | Andrzej ManiaOceń: Irena Majchrzak