Witold Stefański (zoolog)

Nauka i edukacja

Witold Jakub Stefański urodził się 25 lipca 1891 roku w Kielcach, a zmarł 18 lipca 1973 roku w Warszawie. Był to znamienity polski zoolog i parazytolog, który swoją działalnością znacząco wpłynął na rozwój nauk przyrodniczych w Polsce.

W 1952 roku stał się członkiem Polskiej Akademii Nauk, co podkreśla jego istotne osiągnięcia w dziedzinie zoologii oraz badań nad pasożytami. Jego prace miały na celu nie tylko poszerzenie wiedzy, ale także ochronę i badanie organizmów w ich naturalnym środowisku.

Życiorys

Witold Stefański rozpoczął swoją edukację w rosyjskim gimnazjum państwowym w Pińczowie, jednak po udziale w strajku szkolnym zdecydował się na przeniesienie do Szkoły Handlowej w Kielcach, gdzie wykłady odbywały się w języku polskim. Po zakończeniu nauki w szkole średniej, niestety, został aresztowany przez carskie władze w związku ze swoją aktywnością w nielegalnych kółkach naukowych. Przez pewien czas więziony był w Kielcach, a następnie w Chęcinach. Na szczęście dzięki staraniom matki, po sześciu tygodniach udało mu się opuścić więzienie i wyjechać do Genewy.

W Genewie rozpoczął studia na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Genewskiego, które ukończył w 1914 roku, zdobywając tytuł doktora nauk przyrodniczych. Już w trakcie swoich studiów znalazł się w gronie asystentów katedry Zoologii i Anatomii Porównawczej. Po powrocie do Polski w 1917 roku, zajął stanowisko asystenta Jana Sosnowskiego w Katedrze Zoologii Systematycznej i Morfologicznej na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego.

W latach 1919-1925 prowadził wykłady dla studentów kierunków medycyny, farmacji oraz weterynarii. Równocześnie, od 1918 roku, rozpoczął pracę w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, gdzie zajmował się wykładami z zakresu zoologii oraz parazytologii. W 1920 roku obronił pracę habilitacyjną na temat „Wydalanie u wolno żyjących nicieni”, co pozwoliło mu uzyskać stopień doktora habilitowanego.

W 1925 roku Witold Stefański został profesorem nadzwyczajnym, a dziesięć lat później, w 1935 roku, tytuł profesora zwyczajnego. W latach 1925–1952 pełnił funkcję profesora oraz kierownika Zakładu Zoologii i Parazytologii na Wydziale Weterynarii Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie od 1952 do 1961 roku był profesorem Wydziału Weterynaryjnego Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

W 1932 roku zyskał status członka korespondenta Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a w 1935 roku został jego członkiem rzeczywistym. Ponadto, w latach 1930–1931 oraz 1936–1939 sprawował funkcję dziekana Wydziału Weterynaryjnego UW. Stefański prowadził badania nad nicieniami (Nematoda) oraz gzem bydlęcym dużym (Hypoderma bovis).

Obok profesora Gustawa Poluszyńskiego, Witold Stefański jest uznawany za jednego z współzałożycieli polskiej szkoły parazytologii weterynaryjnej. W czasie II wojny światowej, od 1941 roku, kierował działem parazytologii w Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach, który ostatecznie przekształcono w Rolniczy Zakład Badawczy Generalnego Gubernatorstwa.

W latach 1962–1965 pełnił obowiązki wiceprezesa Polskiej Akademii Nauk, a w 1952 roku został prezesem Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych. W listopadzie 1966 roku założył Europejskie Stowarzyszenie Parazytologów oraz pełnił rolę jego pierwszego prezesa. Po zakończeniu kariery zawodowej mieszkał w domu Stowarzyszenia Mieszkaniowego Spółdzielczego Profesorów UW na Sewerynowie.

Profesor Witold Stefański zmarł i spoczął na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 12-2-13). W 1951 roku założył Instytut Parazytologii PAN w Warszawie, który od 1983 roku nosi jego imię. 29 marca 1974 roku, na posiedzeniu Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Parazytologicznego, ustanowiono Nagrodę naukową mającą na celu uhonorowanie pamięci Profesora Witolda Stefańskiego, nagradzając wyróżniającą się pracę z zakresu parazytologii ogólnej, weterynaryjnej lub lekarskiej.

Odznaczenia

Witold Stefański, znany zoolog, został uhonorowany wieloma odznaczeniami w uznaniu jego osiągnięć naukowych oraz zasług dla kraju. Poniżej przedstawiamy listę jego najważniejszych odznaczeń:

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1946),
  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1951),
  • Order Sztandaru Pracy II klasy (1954),
  • Krzyż Oficerski Legii Honorowej,
  • Order Sztandaru Pracy I klasy,
  • Krzyż Oficerski Orderu Cyryla i Metodego,
  • Krzyż Oficerski Orderu Gwiazdy Rumuńskiej,
  • Medal im. Kopernika PAN.

Publikacje (wybór)

Witold Stefański, znakomity zoolog, pozostawił po sobie bogaty dorobek naukowy. Wśród jego najważniejszych prac znajdują się liczne publikacje, które przyczyniły się do rozwoju parazytologii. Oto wybór jego kluczowych tytułów:

  • Zarys parazytologii ogólnej (1950),
  • Zarys parazytologicznych metod rozpoznawczych (1952, współautorstwo z E. Żarnowskim i A. Sołtysem),
  • Parazytologia weterynaryjna (tom 1, 1963),
  • Rozpoznawanie inwazji pasożytniczych u zwierząt (1971, współautorstwo z E. Żarnowskim).

Przypisy

  1. Cmentarz Stare Powązki: JANINA I WITOLD STEFAŃSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 18.12.2019 r.]
  2. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22.07.1951 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1951 r. nr 74, poz. 1008).
  3. 19 lipca 1954 „za zasługi w dziedzinie nauki”. Uchwała Rady Państwa z dnia 19.07.1954 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1463).
  4. Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 19.08.1946 r. o odznaczeniach, na wniosek Ministra Oświaty, obywateli za zasługi położone na polu działalności oświatowej i kulturalnej (M.P. z 1947 r. nr 52, poz. 366).
  5. Franciszek Pawłowski, Samodzielni pracownicy naukowo-dydaktyczni Akademii Rolniczej w Lublinie w latach 1944–1996, Lublin 1998, s. 282.

Oceń: Witold Stefański (zoolog)

★★★★★
Średnia ocena:4.66 Liczba ocen:16