Edward Taylor (ekonomista)

---

Działalność naukowa

Edward Taylor od 1919 roku pełnił rolę wykładowcy na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także na Uniwersytecie Łódzkim po 1945 roku, gdzie prowadził wykłady z zakresu ekonomii politycznej. Dzięki jego inicjatywie powstały studia ekonomiczne na uniwersytecie w Poznaniu, w tym na wydziale prawa, co było wynalazkiem jakiego wcześniej nie było. Jego działalność akademicka oraz pisarska, odznaczająca się niezwykłą charyzmą i intelektualną dyscypliną, przyczyniły się do zdobycia przez uniwersytet wysokiej renomy oraz uczyniły Taylora uznawanym autorytetem naukowym.

W obszarze spółdzielczości, Taylor jako pierwszy w Polsce opracował samodzielną dyscyplinę naukową. Angażował się aktywnie w ruch spółdzielczy, a także w Izbie Przemysłowo-Handlowej, która w 1926 roku za jego pośrednictwem założyła Wyższą Szkołę Handlową. W 1918 roku był jednym z twórców Towarzystwa Ekonomistów i Statystyków Polskich, które później współtworzyło Polskie Towarzystwo Ekonomiczne. Od 1922 roku redagował „Poznańskie Prace Ekonomiczne”, publikując w tej serii najlepsze prace swoich uczniów.

Równocześnie od 1921 roku był filistrem honoris causa oraz kuratorem z ramienia senatu Uniwersytetu Poznańskiego dla Korporacji Akademickiej „Baltia”. W 1945 roku wstąpił do grona założycieli Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, a od 1930 roku był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, gdzie od 1946 roku działał jako członek czynny. W 1946 roku dołączył także do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Jego praca habilitacyjna zatytułowana „O istocie współdzielczości”, napisana podczas I wojny światowej, cieszyła się dużym uznaniem i była wznawiana jeszcze po 1945 roku, zajmując ważne miejsce w literaturze na temat spółdzielczości. W 1919 roku opublikował „Statykę i dynamikę w teorii ekonomii”, a w latach 1924-1926 badał problem inflacji w Polsce, publikując takie prace jak „Inflacja polska” (1926) i „Druga inflacja polska” (1926). Przyczynił się również do powstania poznańskiego ośrodka myśli ekonomicznej oraz badał zagadnienia związane z historią myśli politycznej oraz polityką ekonomiczną i przemysłową.

Do jego najważniejszych dzieł należy „Wstęp do ekonomiki” (tomy 1-2, 1936–1938), „Teoria produkcji” (1947), oraz „Historia rozwoju ekonomiki” (tomy 1-2, 1957–1958). Taylor był również encyklopedystą, a jego nazwisko znajduje się w gronie redaktorów trzytomowej „Podręcznej encyklopedii handlowej”, wydanej w 1931 roku w Poznaniu.

Działalność polityczna

Edward Taylor, zanim Polska odzyskała niepodległość, był aktywnym członkiem organizacji filomackiej, znanej jako „Zet”. Przez całe swoje życie pozostał bliskim przyjacielem Romana Dmowskiego, co miało ogromne znaczenie w jego karierze politycznej. Był zaangażowany w działania Ligi Narodowej, organizacji, która dążyła do umacniania niezależności Polski w trudnych czasach. Do momentu wybuchu II wojny światowej, Taylor związany był z Narodową Demokracją, co odzwierciedlało jego poglądy i priorytety polityczne.

W latach 1921–1924 pełnił rolę członka Rady Naczelnej Związku Ludowo-Narodowego, gdzie mógł wpływać na bieg wydarzeń politycznych. Jego opinie na temat sytuacji w kraju były ważne, a jedna z nich dotyczyła krytyki przewrotu majowego oraz rządów sanacji, które według niego miały negatywny wpływ na rozwój Polski.

Kurator Korporacji Akademickiej

Edward Taylor, uczestnik wielu spotkań w pierwszej części lat 20., brał udział w dyskusjach z takimi osobistościami jak dr Roman Dmowski, dr Czesław Meisner oraz dr. Heliodorem Święcickim. Obecny na tych zebranych był również dr Kazimierz Hąć, dr Kazimierz Bajoński oraz wydawca Jarosławem Leitgeberem. W ramach tych ważnych spotkań, które gościły Filomatów Pomorskich oraz członków Akademickiego Koła Pomorskiego, podjęto decyzję o wsparciu ideowych i programowych założeń Polskich Korporacji Akademickich, które były zrzeszone w Związku Polskich Korporacji Akademickich.

Pragniono jednocześnie upowszechnić pozytywny, rodzime, narodowy wizerunek tych organizacji w społeczeństwie polskim. W wyniku tego zaangażowania uformowała się jedna z najbardziej dynamicznych korporacji, znana jako Korporacja Studentów Uniwersytetu Poznańskiego „Baltia”. W gronie honorowym „Baltii” znajdowało się wielu uczestników spotkań, w tym bliscy przyjaciele Romana Dmowskiego oraz starsze pokolenie filomatów pomorskich. W skład tego zaszczytnego grona wchodzili m.in. dr Kazimierz Bajoński, dr Edward Taylor, Jan Kasprowicz, gen. Józef Haller, ks. Józef Prądzyński czy Stefan Łaszewski.

Byli oni także częścią szerokiego ruchu niepodległościowego i narodowego, przewodzonego przez Protektora Korporacji, Filistra h.c. Romana Dmowskiego. Edward Taylor spoczął na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu, co stanowi symbol jego dziedzictwa i wkładu w rozwój polskiego społeczeństwa.

Życie prywatne

Edward Taylor, wybitny ekonomista, był również osobą zaangażowaną w życie rodzinne. W 1911 roku ożenił się z Wandą Wybranowską, z którą miał czterech synów, każdy z nich odniósł różne sukcesy w swoich dziedzinach:

• Leona (1913–2000) – uzyskał tytuł doktora praw, był adwokatem, sędzią Trybunału Stanu, a także działał w ruchach Monarchistów i OWP. Pełnił funkcję prezesa Korporacji Akademickiej Corona w latach 1933/34 oraz przewodniczył Kołu Prawników i Ekonomistów w roku 1934/35,
• Stanisława (1918–1939) – studiował na Politechnice Lwowskiej, zginął w kampanii wrześniowej w Puszczy Kampinoskiej,
• Jana (ur. 1925) – inżynier elektryk,
• Karola (1928–1997) – polski biochemik, profesor i rektor Uniwersytetu Gdańskiego, a także twórca i organizator Wydziału Biologii.

Warto również wspomnieć, że jego wnuk, syn Leona, to Jacek Taylor.

Prace Edwarda Taylora

Edward Taylor, znany ekonomista, miał znaczący wkład w literaturę ekonomiczną, czego dowodem są jego liczne publikacje. Oto niektóre z jego najważniejszych prac:

• „Wstęp do ekonomiki”, w której przedmowę napisał Wacław Wilczyński, wydana przez Wydawnictwo PTPN w Poznaniu w 2004 roku,
• „Przyczyny spadku złotego”, opublikowana w „Ruchu Prawniczym, Ekonomicznym i Socjologicznym” w 1927 roku, na stronach 59–72.

---

Oceń: Edward Taylor (ekonomista)

---