Maria Dłużewska

---

Życiorys

Maria Dłużewska swoją artystyczną podróż rozpoczęła w 1972 roku, kiedy to ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. Na początku swojej kariery pracowała jako aktorka, występując w różnych teatrach. W latach 1972-1976 grała w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie, a następnie, w 1977 roku, trafiła do Teatru Polskiego w Szczecinie. Jej kariera obejmowała także występy w Teatrze Dramatycznym w Gdyni od 1977 do 1978 roku, oraz w Teatrze Popularnym w Warszawie w latach 1978-1982.

Po rozpoczęciu działalności zawodowej, od września 1980 roku zaangażowała się w działalność NSZZ „Solidarność”. Przyczyniła się do organizacji Mszy za Ojczyznę oraz Tygodni Kultury Chrześcijańskiej. W latach 1983-1985 prowadziła Teatr Poniedziałkowy w Ursusie, a dodatkowo uczestniczyła w kolportażu podziemnych wydawnictw. W okresie od 1984 do 1987 roku pełniła rolę redaktora oraz autorki tekstów w Radiu Solidarność, a od 1984 do 1988 roku angażowała się w działalność Solidarności Walczącej.

W 1991 roku pracowała jako dziennikarka w tygodniku „Spotkania”, a następnie w „Tygodniku Solidarność” w latach 1991-1993. Po tym okresie skupiła się na produkcji filmów dokumentalnych. Od 2010 roku tworzyła filmy oraz publikacje związane z katastrofą polskiego Tu-154 w Smoleńsku, która miała miejsce 10 kwietnia 2010 roku. Wśród jej prac znajduje się film i książka pt. Mgła, które koncentrują się na samym wypadku, a także Pogarda, stanowiąca portret rodzin ofiar. Dzieło Córka opowiada o córce pary prezydenckiej Lecha i Marii Kaczyńskich, Marcie. Tekst Testament ukazuje losy dzieci pięciu ofiar katastrofy, natomiast Polacy, w formie filmu i książki, przedstawia czworo naukowców badających przyczyny tragedii, w tym Wacława Berczyńskiego, Wiesława Biniendę, Kazimierza Nowaczyka oraz Grzegorza Szuladzińskiego.

Na 8 kwietnia 2015 roku zaplanowana została premiera dokumentu oraz książki autorstwa Marii Dłużewskiej pt. Dama, poświęconej pierwszej damie, Marii Kaczyńskiej. Maria Dłużewska odeszła 10 maja 2024 roku, a jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Filmografia

Filmografia Marii Dłużewskiej to zbiór znakomitych dzieł, w których jej talent jako scenarzystki i reżyserki jest wyraźnie widoczny. Oto lista jej najbardziej znaczących projektów:

• Zorza II nad Gdańskiem (2020) – scenariusz i reżyseria,
• Bitwa (2019) – scenariusz i reżyseria,
• Andrzej Kołodziej. Bardzo polska opowieść (2019) – scenariusz i reżyseria,
• Patrzę na Ciebie Warszawo (2018) – scenariusz i reżyseria,
• Krótkie popołudnie na Mazurach (2018) – scenariusz i reżyseria,
• Drzwi do wolności (2017) – scenariusz i reżyseria,
• Skąd się biorą dzieci? (2017) – scenariusz i reżyseria,
• Ksiądz (2016) – scenariusz i reżyseria,
• Dama (2015) – scenariusz i reżyseria,
• Polacy (2013) – scenariusz i reżyseria,
• Testament (2013) – scenariusz i reżyseria,
• Córka (2012) – scenariusz i reżyseria,
• Pogarda (2011) – scenariusz i reżyseria (wspólnie z Joanną Lichocką),
• Mgła (2011) – scenariusz i reżyseria (wspólnie z Joanną Lichocką),
• Grupy oporu (2008) – scenariusz,
• Koniec podróży (2008) – scenariusz,
• Piwko dla niedźwiedzia! (2008) – scenariusz i reżyseria,
• Ci, co przeżyli (2007) – scenariusz,
• Solidarność Walcząca (2007) – scenariusz i reżyseria,
• Wycieczka (2007) – scenariusz,
• Degrengolada w Teatrze Domowym (2006) – scenariusz,
• Tygodnik Solidarność (2006) – scenariusz,
• Tu byłem (2005) – scenariusz,
• Pomysł na życie (2003) – scenariusz,
• Seans (2003) – scenariusz i reżyseria,
• Sople płaczą na ulicy Wawelberga (2000) – scenariusz,
• Rakowiecka (1999) – lektor,
• Zablokowani (1999) – scenariusz i reżyseria,
• Stempel (1998) – realizacja,
• Duch, fotograf i arie operowe – scenariusz i reżyseria,
• Pekin (1995) – lektor,
• Pierwszy dzień miasta (1994) – realizacja,
• Śpij bohaterze (1993) – scenariusz.

Publikacje książkowe

Lista publikacji książkowych autorstwa Marii Dłużewskiej obejmuje kilka interesujących pozycji. Oto one:

• Obrońcy (2017), wyd. Trzecia Strona,
• Dama (2015), wyd. Trzecia Strona,
• Polacy (2013), wyd. Black Box Sp. z o.o.,
• Trzy dni zdjęciowe z Ireną Anders i Albinem Ossowskim (2012), wyd. Trio,
• Mgła (2011) – wspólnie z Joanną Lichocką, wyd. Zysk i S-ka.

Nagrody

Maria Dłużewska zdobyła uznanie w dziedzinie filmów dokumentalnych, otrzymując wiele prestiżowych nagród w swojej karierze. W roku 2009, przyznano jej I Nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Katolickich w Niepokalanowie za film Wycieczkę w kategorii dokumentalnej. Tego samego roku, zdobyła I Nagrodę na Polonijnym Festiwalu Multimedialnym „Polskie ojczyzny” w Częstochowie za film Seans.

Wcześniej, w 1999 roku, Dłużewska została uhonorowana II Nagrodą na Ogólnopolskim Niezależnym Przeglądzie Form Dokumentalnych „Nurt” w Kielcach za film Zablokowani. Jej osiągnięcia nie kończą się na tych nagrodach. W 2013 roku, w uznaniu za jej działania w dziedzinie mediów, otrzymała wraz z Joanną Lichocką „Główną Nagrodę Wolności Słowa”, przyznaną przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich za film Pogarda. W szczególności oceniono ich pracę za „odważne, pełne dramatycznego wyrazu zmierzenie się z wewnątrzpolskim konfliktem po katastrofie smoleńskiej, zdocumentalizowanie go i postawienie szeregu ważnych pytań dotyczących współczesnej kondycji Narodu Polskiego”.

W 2015 roku Dłużewska również zdobyła tę nagrodę, tym razem za film Polacy. Natomiast w 2020 roku, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Piotr Gliński, uhonorował ją Doroczną Nagrodą MKiDN w kategorii Film.

Odznaczenia

Maria Dłużewska została uhonorowana wieloma znaczącymi odznaczeniami, które podkreślają jej zasługi oraz wkład w rozwój społeczny i kulturalny Polski. Poniżej przedstawiamy listę jej odznaczeń:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 2024),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (przyznany na mocy decyzji prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z dnia 28 kwietnia 2008 za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej),
• Krzyż Wolności i Solidarności (postanowienie prezydenta RP Andrzeja Dudy z 2017),
• Medal „Pro Memoria” (2008),
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1999),
• Medal „Pro Bono Poloniae” (2018).

Każde z tych odznaczeń jest wyrazem uznania dla jej nieocenionego wkładu w życie społeczne oraz kulturalne Polski.

---

Oceń: Maria Dłużewska

---