Franciszek Loeffler

Polityka i administracja

Franciszek Loeffler, urodzony 4 września 1875 roku w Kielcach lub Radomsku, odszedł z tego świata 24 lutego 1919 roku również w Kielcach. Był to wybitny działacz socjalistyczny oraz niepodległościowy, którego działalność miała istotny wpływ na rozwój ruchu socjalistycznego w Polsce.

Pełnił rolę lidera Polskiej Partii Socjalistycznej w Kielcach, gdzie jego działania przyczyniły się do formowania społeczności politycznej tego regionu. Jako komisarz rządu Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, przewodzonego przez Ignacego Daszyńskiego, a później rządu Jędrzeja Moraczewskiego, Loeffler był odpowiedzialny za sprawy Kielc oraz powiatu kieleckiego, co podkreśla jego zaangażowanie w procesy decyzyjne oraz kierowanie lokalną administracją.

W 1919 roku Loeffler zasiadał także jako poseł na Sejm Ustawodawczy, co stanowiło kolejny krok w jego działalności politycznej. Jego wkład w rozwój oświaty oraz dorobek publicystyczny również zasługują na uwagę, podkreślając jego zróżnicowane umiejętności i zaangażowanie w życie społeczne.

Życiorys

Franciszek Loeffler przyszedł na świat w rodzinie kupieckiej, w której kluczową postacią był jego ojciec, Jan Loeffler, oraz matka, Klementyna z domu Rejchelt. Ukończywszy gimnazjum filologiczne w Kielcach w 1894 roku, rozpoczął karierę zawodową jako księgowy. W 1895 roku związał się z pierwszym kołem Polskiej Partii Socjalistycznej w Kielcach, wkrótce awansując na jednego z jej liderów oraz członka Komitetu Okręgowego. Jego działalność polityczna doprowadziła do aresztowania w 1898 roku, w wyniku czego spędził siedem miesięcy w X pawilonie Cytadeli Warszawskiej i został wydalony z Królestwa.

Po powrocie do kraju wziął czynny udział w rewolucji 1905 roku, między innymi organizując pierwszy związek zawodowy – Stowarzyszenie Górników w Kielcach w 1906 roku oraz uczestnicząc w strajku szkolnym. Po rozbiciu struktur PPS skoncentrował się na pracy oświatowej i stał się członkiem konspiracyjnego zarządu Czytelni Naukowej, która powstała w 1906 roku. Aktywnie wspierał inicjatywy związane z organizowaniem Towarzystwa Biblioteki Publicznej w Kielcach, pełniąc rolę sekretarza w 1909 roku, a później wiceprezesa. Zajmował się także organizowaniem Stowarzyszenia Kursów dla Analfabetów Dorosłych oraz prowadzeniem księgowości dla tej instytucji.

Franciszek był również korespondentem kilku publikacji, w tym „Robotnika” oraz „Jedności Robotniczej”, a także współpracownikiem „Ech Kieleckich” między 1906 a 1907 rokiem. W chwili, kiedy rozpoczęła się I wojna światowa, Loeffler włączył się w prace Polskiej Organizacji Narodowej, utworzonej pod przewodnictwem Józefa Piłsudskiego. Po tym, jak Kielce opuściła pierwsza Kompania Kadrowa, zagrożony aresztowaniem, uciekł do Jabłonkowa na Śląsku Cieszyńskim. Jako doświadczony działacz, w drugiej połowie 1915 roku powrócił do Kielc, by odbudować struktury PPS oraz wspierać konsolidację organizacji dążących do niepodległości.

Od grudnia 1915 do lutego 1917 Loeffler był członkiem Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie, a w latach 1916-1917 pełnił również mandat radnego Kielc. Jako reprezentant ziemi kieleckiej, aktywnie uczestniczył w pracach Centralnego Komitetu Narodowego oraz Okręgowej Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Niepodległościowych. W 1915 roku objął stanowisko redaktora naczelnego „Ziemi Kieleckiej”, która działała jako półoficjalny organ legionowy. Działanie to było wsparte przez POW oraz Ligę Kobiet Pogotowia Wojennego.

W ramach swoich licznych działań, 15 października 1917 roku brał udział w odsłonięciu tablicy upamiętniającej Tadeusza Kościuszkę, co zostało zarejestrowane w setną rocznicę jego śmierci. W tamtym czasie Loeffler, wraz z PPS, wystąpił z czerwonym sztandarem, co zmusiło biskupa Augusta Łosińskiego do przeniesienia uroczystości kościelnych na 21 października. W 1917 roku objął kierownictwo okręgu kieleckiego Pogotowia Bojowego PPS oraz został przewodniczącym Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS w Kielcach.

We wrześniu 1918 roku aktywnie uczestniczył w rozbrajaniu austriackich żołnierzy w Kielcach. Po ustanowieniu Tymczasowego Rządu Ludowego w Republice Polskiej Ignacego Daszyńskiego, Loeffler został komisarzem dla Kielc i powiatu kieleckiego, chociaż początkowo napotkał opór ze strony jednostek Wojska Polskiego podlegających Radzie Regencyjnej. W pierwszych dniach stycznia 1919 roku w prasie ukazały się oskarżenia, w tym w „Gazecie Warszawskiej” oraz „Gazecie Kieleckiej”, dotyczące domniemanego skierowania przez niego raportu do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

W wyborach parlamentarnych w 1919 roku Loeffler został wybrany jako jeden z czternastu posłów PPS w Sejmie Ustawodawczym z okręgu nr 24 (Sandomierz). Niestety, zmarł w lutym 1919 roku, w czasie epidemii tyfusu plamistego w Kielcach. Jego miejsce zajął Antoni Pączek, który wszedł do Sejmu Ustawodawczego z listy PPS.

Rodzina Loefflera składała się z żony Jadwigi Walentyny z domu Jokiel oraz trójki dzieci: córki Jadwigi oraz synów Jana i Juliusza. Został pochowany na cmentarzu Starym w Kielcach, w kwaterze 6-B. W swoim życiu Franciszek Loeffler otrzymał kilka odznaczeń, w tym Krzyż Walecznych, Order Odrodzenia Polski oraz Krzyż Niepodległości, przyznany w 1930 roku. Od 1948 roku jego imię nosi jedna z ulic w Kielcach, jednak lokalne władze niewłaściwie oznaczyły ją jako „F. Leofflera”, co zwróciło uwagę czytelników „Echa dnia”.

Przypisy

  1. „Leofflera”? „Chyba ktoś z wielkich miłośników Leo Beenhakkera sporządził tę tabliczkę”, „Echo Dnia”, 17.04.2009 r. [dostęp 08.05.2018 r.]
  2. Bohaterowie ostatniej wojny i matka Gombrowicza, „Gazeta Wyborcza”, 30.10.2007 r. [dostęp 13.09.2009 r.]
  3. Kazimierz Więch, Polska Partia Socjalistyczna 1918–1921, Warszawa 1978, s. 374.
  4. Jerzy Holzer, Polska Partia Socjalistyczna w latach 1917–1919, Warszawa 1962, s. 195.
  5. Józef Ławnik, PPS w województwie kieleckim w latach 1918–1939 w świetle materiałów administracji państwowej, Kielce 1996, s. 20.
  6. Jerzy Z. Pająk, O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915–1917), Kielce 2003, s. 246.
  7. Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Kielcach: z kart historii bibliotekarstwa publicznego. Katalog wystawy, Kielce, 2004, s. 28. [dostęp 28.03.2019 r.]
  8. Monitor Polski Nr 4 z 07.01.1919 r.

Oceń: Franciszek Loeffler

★★★★★
Średnia ocena:4.97 Liczba ocen:17