UWAGA! Dołącz do nowej grupy Kielce - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Jan Janowski

Polityka i administracja

Jan Stanisław Janowski, urodzony 20 czerwca 1928 roku w Kielcach, a zmarły 3 kwietnia 1998 roku w Krakowie, to postać o ogromnym wpływie na polską metalurgię i politykę. Był wybitnym inżynierem metalurgiem, który pełnił istotne funkcje w strukturach rządowych.

W latach 1993–1998 Janowski przewodniczył Stronnictwu Demokratycznemu, a także zasiadał na stanowisku wicepremiera oraz ministra-kierownika Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Jego kariera polityczna obejmowała również pracę jako poseł na Sejm PRL przez trzy kadencje, a także na Sejm kontraktowy.

Warto zaznaczyć, że Janowski był rektorem Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1987–1993, gdzie przyczynił się do rozwoju instytucji oraz kształcenia wielu inżynierów.

Życiorys

Jan Janowski przyszedł na świat w rodzinie inteligenckiej, jako potomek Franciszka oraz Kazimiery. W okresie II wojny światowej podjął zatrudnienie w Biurze Transportowym w Krakowie, a później pracował w fabryce „Kryształ” w tym samym mieście.

Studia na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie zakończył w 1952 roku. W 1972 roku został profesorem na wymienionej uczelni. W latach 1972–1978 pełnił funkcję dziekana Wydziału Metalurgii i Inżynierii Materiałowej. Ponadto, w latach 1975–1978 był dyrektorem Instytutu Metalurgii, a od 1978 do 1981 piastował stanowisko prorektora AGH. Dodatkowo, od 1980 do 1987 roku kierował Zakładem Wielkopiecownictwa Instytutu Metalurgii. W 1987 roku objął rektorat uczelni, którym zarządzał do 1993 roku.

W latach 1991–1995 był członkiem prezydenckiej rady ds. nauki. Z kolei od 1965 roku był aktywnym członkiem Stronnictwa Demokratycznego, gdzie obsługiwał szereg ważnych funkcji, w tym przewodniczenie Miejskiemu Komitetowi SD w Krakowie (1968–1975). W latach 1969–1976 zasiadał w Centralnej Komisji Rewizyjnej SD, a później w prezydium Centralnego Komitetu (1976–1981). Od 1975 roku pełnił funkcję prezesa Krakowskiego Komitetu SD.

W latach 1985–1991 ponownie działał w Centralnej Komisji, a w okresie 1985–1989 zasiadał także w jej prezydium. Funkcję wiceprzewodniczącego Rady Narodowej miasta Krakowa z ramienia SD piastował od 1973 do 1984 roku. Był także posłem na Sejm PRL VII, VIII i IX kadencji, a jego prace w parlamentarnych komisjach obejmowały Komisję Spraw Zagranicznych, Nauki i Postępu Technicznego, gdzie w latach 1975–1981 był wiceprzewodniczącym, a od 1981 do 1982 przewodniczącym. Zasiadał również w Komisji Edukacji Narodowej i Młodzieży.

W latach 1976–1989 jako członek zarządu Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej, pełnił funkcje wiceprzewodniczącego (1980–1982; 1985–1989). W 1982 roku, będąc jednym z pięciu posłów SD, sprzeciwił się wprowadzeniu ustawy dotyczącej likwidacji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. W 1989 roku uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu, a po wyborach został posłem SD z poparciem NSZZ „Solidarność”, zdobywając w pierwszej turze 23,57% głosów.

Pełnił także krótkotrwałą rolę przewodniczącego Klubu Poselskiego SD w Sejmie X kadencji. Od 12 września 1989 do 12 stycznia 1991 pracował jako wicepremier oraz minister-kierownik Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Janowski opowiadał się za współpracą SD w koalicji rządowej, jednocześnie broniąc niezależności ugrupowania.

Po 1993 roku, aż do swojej śmierci, pozostawał przewodniczącym Stronnictwa Demokratycznego. W 1995 był brany pod uwagę jako kandydat SD na prezydenta, jednak zrezygnował z ubiegania się o ten urząd z powodu niesprzyjającej sytuacji w partii. Jako prezes SD wykazywał chęć współpracy z Unią Wolności oraz małymi ugrupowaniami konserwatywno-liberalnymi.

W 1997 roku planował kandydować z listy krajowej Unii Wolności, jednak w obliczu problemów zdrowotnych wycofał swoją kandydaturę. Janowski był również społecznym działaczem sportowym, związanym z Międzynarodową Federacją Koszykówki oraz Polskim Komitetem Olimpijskim, a także honorowym członkiem Towarzystwa Sportowego „Wisła”.

Był aktywnym członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego, Frontu Jedności Narodu oraz Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. Angażował się w działania na rzecz Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa.

Jan Janowski zmarł w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim, w Kwaterze XLVII, w wschodnim rzędzie, na miejscu drugim.

Odznaczenia i wyróżnienia

Jan Janowski, w swojej bogatej karierze, został uhonorowany licznymi odznaczeniami i wyróżnieniami, które podkreślają jego wkład w życie społeczne i edukacyjne. Oto niektóre z nich:

  • Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1988),
  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1982),
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Złoty Krzyż Zasługi,
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej,
  • Medal 40-lecia Polski Ludowej,
  • Medal 30-lecia Polski Ludowej,
  • Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego,
  • Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”,
  • Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”,
  • Odznaka „Zasłużonemu Działaczowi Stronnictwa Demokratycznego”.

Przypisy

  1. Lokalizator Grobów. zck-krakow.pl. [dostęp 30.07.2023 r.]
  2. Zbigniew Grabowski zajmował wyłącznie stanowisko ministra-kierownika Urzędu Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń.
  3. Waldemar Żebrowski, Stronnictwo Demokratyczne w warunkach demokratyzacji ustroju politycznego, Wydawnictwo Olsztyńskiej Szkoły Wyższej, Olsztyn 2003, s. 250–252.
  4. Waldemar Żebrowski, Stronnictwo Demokratyczne w warunkach demokratyzacji ustroju politycznego, Wydawnictwo Olsztyńskiej Szkoły Wyższej, Olsztyn 2003, s. 255–258.
  5. Waldemar Żebrowski, Stronnictwo Demokratyczne w warunkach demokratyzacji ustroju politycznego, Wydawnictwo Olsztyńskiej Szkoły Wyższej, Olsztyn 2003, s. 259–261.
  6. Tomasz Gąsowski (red.), Wybory '89 w Krakowie: wspomnienia, relacje i dokumenty z kampanii wyborczej Małopolskiego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, „Księgarnia Akademicka”, Kraków 1999, s. 133.
  7. Rozwiązanie „Solidarności”, [w:] Jerzy Łojek, Kalendarz historyczny. Polemiczna historia Polski, Warszawa 1996, s. 690.

Oceń: Jan Janowski

★★★★★
Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:13