Wiesław Gołas

---

Życiorys

Przed rozpoczęciem drugiej wojny światowej, Wiesław Gołas kształcił się w szkole powszechnej w kieleckim Baranówku, a później kontynuował naukę w Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego. W 1943 roku, najbardziej wrodzony w konfliktach czas, związał się z ruchem oporu, wstępując do Szarych Szeregów pod pseudonimem Wilk. Angażował się w akcje zdobywania broni oraz w likwidację szpiegów współpracujących z okupantem. Niestety, w grudniu 1944 roku, podczas nieudanej operacji, został aresztowany i brutalnie przesłuchiwany przez Gestapo. Trafił do celi, w której przed laty przebywał jego ojciec.

Po wojnie podjął studia w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, która wówczas była kierowana przez wybitnego reżysera Aleksandra Zelwerowicza. Jego kształcenie zakończyło się w 1954 roku. Swoją karierę artystyczną zainaugurował w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze. Następnie przez trzy dekady był związany z Teatrem Dramatycznym w Warszawie (1955–1985), a potem przez kolejne siedem lat z Teatrem Polskim.

Wiesław Gołas znany był jako twórca znakomitych ról komediowych. Był również współtwórcą popularnego Kabaretu Koń, a także członkiem Kabaretu Starszych Panów oraz Kabaretu Dudek. W czasie swojej kariery zaprezentował wiele niezapomnianych występów, w tym wykonując piosenkę „W Polskę idziemy”, która powstała dzięki współpracy Jerzego Wasowskiego oraz Wojciecha Młynarskiego. Gołas miał również możliwość występowania w Teatrze Polskim w Warszawie, gdzie zdobył ogromne uznanie jako artysta.

W 2016 roku, na cześć osiemdziesiątej piątej rocznicy urodzin aktora, powstał film dokumentalny zatytułowany „Gołas absolutnie!”, który podkreślił jego trwający wpływ na polski świat teatralny.

Życie prywatne

„Teofil Gołas, ojciec Wiesława, był ogniomistrzem w 2. Pułku Artylerii Lekkiej Legionów. Podczas kampanii wrześniowej brał udział w walkach w Armii Łódź pod Modlinem. Po niepowodzeniu września zdołał uciec z transportu do oflagu i zaangażował się w aktywności konspiracyjne. Niestety, został ostatecznie złapany przez Niemców i tragicznie zamordowany na Majdanku. Jego odwaga została doceniona poprzez dwukrotne odznaczenie Krzyżem Walecznych.

Wiesław Gołas dwukrotnie wchodził w związek małżeński. Pierwszą jego żoną była Elżbieta Szczepańska, z którą rozwiódł się na początku lat 70-tych. Jego drugą małżonką była Maria Krawczyk-Gołas, która zmarła w 2024 roku. Z pierwszego związku pochodzi córka Agnieszka.

W 2008 roku Wiesław przeszedł poważny zawał mięśnia sercowego. Następnie, w latach 2020 i 2021, doświadczył dwóch udarów mózgu, które miały wpływ na jego stan zdrowia. Ostatecznie zmarł, a jego ostatnie pożegnanie miało miejsce 14 września 2021 roku, kiedy to został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 17/2/30b).

Ordery i odznaczenia

W bogatej karierze Wiesława Gołasa nie brakowało znaczących wyróżnień, które odzwierciedlają jego wpływ na kulturę i społeczeństwo. Oto lista odznaczeń przyznanych mu w uznaniu za jego osiągnięcia.

• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 2021),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1978),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1963),
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1968),
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1975),
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009),
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”,
• Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt twórczości (2020).

Pozostałe nagrody

Wiesław Gołas, znany aktor, zdobył wiele prestiżowych nagród na przestrzeni swojej kariery, które świadczą o jego wszechstronności oraz wpływie na polskie życie kulturalne.

• W roku 1966 został uhonorowany „Srebrną Maską” w plebiscycie organizowanym przez Express Wieczorny,
• rok później, w 1967, otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki III stopnia,
• w 1977 roku przyznano mu Odznakę 1000-lecia Państwa Polskiego,
• w 1996 roku zdobył nagrodę na XXI Ogólnopolskim Festiwalu Teatralnym w Opolu za rolę Filipa w spektaklu Grube ryby w Teatrze Polskim w Warszawie,
• w 2002 roku otrzymał Statuetkę Gwiazda Telewizji Polskiej z okazji 50-lecia Telewizji Polskiej za swoje wybitne kreacje aktorskie w filmie oraz teatrze telewizji, która została mu wręczona 26 października,
• w 2003 roku został laureatem SuperWiktora,
• w 2006 roku otrzymał Nagrodę Honorową za całokształt twórczości na XIII Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Filmowej Prowincjonalia we Wrześni.

Upamiętnienie

Wiesław Gołas, znany i szanowany artysta, znalazł swoje miejsce w historii kultury polskiej. Upamiętnieniem jego twórczości jest popiersie umiejscowione w kieleckiej Alei Sław. To wyróżnienie stanowi symbol uznania dla jego wkładu w sztukę.

Dodatkowo, od 2024 roku, Wiesław Gołas będzie patronem Dużej Sceny Kieleckiego Centrum Kultury, co podkreśla jego znaczenie w lokalnym środowisku artystycznym i chęć kontynuowania jego dziedzictwa.

Filmografia

Filmografia Wiesława Gołasa jest imponującym zbiorem ról, które obfitują w różnorodne postaci. Artysta rozpoczął swoją przygodę z kinem w 1954 roku, gdy wystąpił w filmie „Pokolenie” jako żandarm niemiecki na patrolu. W jego dorobku można znaleźć wiele interesujących tytułów z różnych lat, które na zawsze zapisały się w pamięci widzów.

• 1954: Pokolenie jako żandarm niemiecki na patrolu,
• 1956: Szkice węglem jako Wawrzon Rzepa,
• 1956: Cień jako bojowiec z organizacji podziemnej,
• 1958: Dezerter jako Heinrich,
• 1958: Miasteczko jako Władek,
• 1958: Rancho Texas jako Marcyś,
• 1959: Lotna jako ułan kradnący kury,
• 1959: Tysiąc talarów jako prowadzący pokaz mody,
• 1960: Zezowate szczęście jako ubek,
• 1960: Przygoda w terenie jako Stasiek Pietrzak,
• 1960: Szklana góra jako kierowca autobusu,
• 1960: Ostrożnie Yeti jako gangster w czerni,
• 1960: Mąż swojej żony jako bokser Józek Ciapuła,
• 1961: Dotknięcie nocy jako kapitan Prokosz,
• 1961: Ogniomistrz Kaleń jako ogniomistrz Kaleń,
• 1962: Jak być kochaną jako podoficer,
• 1962: Dom bez okien jako Robert,
• 1963: Przygoda noworoczna jako sprzedawca baloników,
• 1963: Naprawdę wczoraj jako szyper,
• 1963: Zacne grzechy jako Trzaska,
• 1963: Żona dla Australijczyka jako Robert,
• 1964: Prawo i pięść jako Smółka,
• 1964: Beata jako okularnik,
• 1964: Upał jako Albin,
• 1964: Rękopis znaleziony w Saragossie jako gitarzysta w gospodzie,
• 1965: Kapitan Sowa na tropie jako kapitan Sowa,
• 1965: Markiza de Pompadour jako ogrodnik Winnykamień, narzeczony Krystyny,
• 1965: Wózek jako jeniec radziecki,
• 1965: Trzy kroki po ziemi jako Szkudlarek,
• 1966: Chudy i inni jako Chudy,
• 1967: Cześć kapitanie jako Mundek,
• 1967: Kwestia sumienia jako włóczęga Drame Brone,
• 1967: Przeraźliwe łoże jako Tom,
• 1967: Zamrożone błyskawice jako kolejarz Edward,
• 1967: Czas może powrócić,
• 1968–1970: Czterej pancerni i pies jako Tomasz Czereśniak,
• 1968: Lalka jako baron Krzeszowski,
• 1968: Gra jako Franek,
• 1969: Piąta rano jako woźna, urzędniczka, urzędnik, naczelnik,
• 1969: Nowy jako komendant straży pożarnej,
• 1970: Dzięcioł jako Stefan Waldek,
• 1970: Hydrozagadka jako taksówkarz,
• 1970: Mały jako Nijaki, współlokator Małego,
• 1970: Dziura w ziemi jako piekarz Kazio,
• 1971: Kłopotliwy gość jako komendant straży pożarnej,
• 1971: Kareta jako kowboj,
• 1971: Niebieskie jak Morze Czarne,
• 1972: Poszukiwany, poszukiwana jako Wiesław Karpiel,
• 1973: Droga jako kierowca Marian Szyguła,
• 1974: Czterdziestolatek jako Ziemia, dowódca plutonu SP,
• 1974: Potop jako Stefan Czarniecki,
• 1974: Nie ma róży bez ognia jako Malinowski,
• 1975: Kazimierz Wielki jako Maćko Borkowic,
• 1975: Dyrektorzy jako brat Adama,
• 1976: Brunet wieczorową porą jako Kazik,
• 1976: Zaklęty dwór jako Michał Horawa,
• 1977: Wszyscy i nikt jako Twardy,
• 1978: Jarosławna, korolewa Francji jako król Kazimierz,
• 1978: Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy jako inspicjent,
• 1979: Klincz jako Król,
• 1979: Ród Gąsieniców jako Józuś Sabała,
• 1980: Dzień Wisły jako żołnierz,
• 1980: Polonia Restituta jako Józef Dowbor-Muśnicki,
• 1980: Alicja jako gangster,
• 1981: Filip z konopi jako fryzjer Czesław,
• 1981: Miłość ci wszystko wybaczy jako inspicjent,
• 1981: Gdzie szukać szczęścia? jako kataryniarz,
• 1981: Kto ty jesteś? jako homoseksualista, członek szajki,
• 1982: Niech cię odleci mara jako Zalewski,
• 1982: Przygrywka jako złodziej Bonanza,
• 1982: Noc poślubna w biały dzień jako chłop Biernacki,
• 1982: Latawiec jako Stec,
• 1982: Polonia Restituta jako Józef Dowbór-Muśnicki,
• 1982: Oko proroka jako Midopak,
• 1983: Kasztelanka jako rybak,
• 1983: Tajemnica starego ogrodu jako Mniszek,
• 1983: Alternatywy 4 jako Majewski,
• 1984: Zabicie ciotki jako oficer dyżurny,
• 1984: Przeklęte oko proroka jako kozak Midopak,
• 1985: Oko proroka, czyli Hanusz Bystry i jego przygody jako kozak Midopak,
• 1985: Dłużnicy śmierci jako Listwa,
• 1989: Rififi po sześćdziesiątce jako Wojciech Kukliński „Pulop”,
• 1993: Czterdziestolatek. 20 lat później jako mężczyzna przy budce telefonicznej,
• 1996: Szabla od komendanta jako Ignatko.

Dubbing

W bogatej karierze Wiesława Gołasa pojawia się wiele znaczących ról, których nie sposób pominąć. Poniżej przedstawiamy najważniejsze projekty dubbingowe, w które był zaangażowany:

• 1951: Alicja w Krainie Czarów – Zając,
• 1957: Na polu chwały – Paweł Korczagin,
• 1960: Trzynastego nocą – Primow,
• 1961: Dziewczęta – Filja.

---

Oceń: Wiesław Gołas

---