Leopold Jan Binental, urodzony 10 stycznia 1886 roku w Kielcach, był postacią niezwykle interesującą w polskim świecie muzycznym. Jego życie, tragicznie zakończone w 1944 roku w Auschwitz-Birkenau, jest przykładem nie tylko talentu, ale i dramatycznych losów kryjących się za wieloma artystami tamtych czasów.
Binental był nie tylko wybitnym skrzypkiem, ale również muzykologiem oraz publicystą, który w swoim dorobku posiadał bliską współpracę z wieloma znakomitymi osobistościami w dziedzinie muzyki. Jego prace przyczyniły się do popularyzacji muzyki oraz zrozumienia jej znaczenia w kulturze, w której żył i tworzył.
Jako człowiek żydowskiego pochodzenia, Leopold Binental doświadczył wielu trudności, które niosły ze sobą czas i środowisko, a jego życie i kariera są symboliczne dla wielu artystów dotkniętych piekłem II wojny światowej.
Życiorys
Leopold Jan Binental przyszedł na świat 10 stycznia 1886 roku w Kielcach, w zamożnej i wpływowej rodzinie polsko-żydowskiej, będąc synem Henryka i Franciszki z Guranowskich. Jego ojciec, Henryk Binental, był uznawanym przedsiębiorcą, który w 1902 roku nabył osadę Dąbrówka-Leonówka, mieszczącą się w okolicach Warszawy. Tam stworzył wytwórnię drożdży, która szybko zyskała na znaczeniu i stała się popularna wśród miejscowej ludności, a obszar ten przyjął nazwę Henryków, która obecnie stanowi część warszawskiej Białołęki.
W latach międzywojennych Henryk Binental kontynuował rozwój działalności, wspierając Warszawskie Zakłady Przemysłowe Wyrobu Drożdży Prasowanych, Słodu i Spirytusu SA, które prowadził wraz ze swoimi trzema synami: Mieczysławem, Józefem oraz Aleksandrem. Mimo bliskich zobowiązań rodzinnych, Leopold Jan postanowił nie angażować się w interesy ojca i skupił się na kształceniu. Jego ojciec dołożył wszelkich starań, aby zapewnić synowi staranne wykształcenie, co przyniosło efekty. Leopold ukończył Wyższą Szkołę Muzyczną, a także wydział prawny Uniwersytetu w Paryżu, oraz Konserwatorium Muzyczne w Warszawie.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej Leopold Jan wziął udział jako ochotnik, zdobywając stopień podporucznika rezerwy. Po wojnie, w latach 1919–1923, pełnił obowiązki starszego referenta w Wydziale Literatury, Muzyki i Teatrów Departamentu Sztuki Ministerstwa Kultury i Sztuki, gdzie mógł rozwijać swoje pasje i zainteresowania.
W późniejszych latach Binental zdołał zdobyć renomę jako profesor w Wyższej Szkole Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie oraz jako krytyk muzyczny związanego z Kurierem Warszawskim. Poza tym pełnił funkcję prezesa sekcji naukowej Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. Jego talent i wiedza sprawiły, że stał się uznawanym profesorem w Warszawskim Towarzystwie Muzycznym oraz członkiem francuskiego Instytutu Chopina.
Leopold Binental był także pewnym głoszące idei i współorganizatorem głośnych wystaw chopinowskich, które odbyły się w Muzeum Narodowym w Warszawie w 1932 roku oraz w Bibliotece Polskiej w Paryżu w latach 1932 i 1937. Jego zaangażowanie w popularyzację twórczości Fryderyka Chopina zaowocowało zgromadzeniem unikalnej kolekcji autografów i pamiątek związanych z kompozytorem, uznawanej za niezwykle cenną w kręgach muzykologów.
W 1934 roku, w towarzystwie dyplomaty Tadeusza Brzezińskiego, odkrył w archiwum wydawnictwa Breitkopf und Härtel szereg rękopisów i dagerotypów przedstawiających Fryderyka Chopina. Wydawnictwo to jako pierwsze zaczęło publikować utwory Chopina, nabywając prawa do jego twórczości od samego kompozytora w 1843 roku. W 1937 roku rząd Rzeczypospolitej Polskiej dokonał zakupu zbiorów za sumę 100 tys. marek niemieckich, co odpowiadało wartości 200 tys. złotych polskich.
Binental był również pasjonatem sztuki, posiadającym kolekcję dzieł, która obejmowała ceramikę starożytną, młodsze sny ceramiczne, średniowieczną rzeźbę oraz różnorodne tkaniny i judaica. Po rozpoczęciu II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku, zabezpieczył swoje zbiory, deponując trzy skrzynie z cennymi dziełami w Muzeum Narodowym w Warszawie. Jednak decyzje dotyczące losów pamiątek związanych z Chopinem pozostają nieznane do dziś.
Na początku 1940 roku Leopold z żoną Janiną postanowili emigrować do Paryża, gdzie mieszkała ich córka Krystyna. Niestety, w 1944 roku obydwoje zostali aresztowani. Leopold Binental dotarł do KL Auschwitz 30 marca 1944 roku w 70. transporcie z Drancy, gdzie przydzielono mu numer 176137. W październiku tego samego roku trafił do obozowego Instytutu Higieny SS. Niestety, nie ma żadnych informacji dotyczących losu Janiny Binental.
Życie osobiste.
Leopold Binental był szczęśliwie żonaty z Janiną Heilpern. Zawarli związek małżeński 22 stycznia 1908 roku, co oznacza, że ich miłość miała solidne podstawy od wczesnych lat XX wieku.
Pary tworzyły wspólnie rodzinę, z której urodziła się córka Krystyna, która przyszła na świat w 1911 roku. Krystyna, kontynuując rodzinne tradycje, po wojnie wyszła za mąż za polskiego rzeźbiarza, Marię Albina Bonieckiego.
Przed wybuchem II wojny światowej rodzina mieszkała w Warszawie, przy ulicy Hożej 15, gdzie spędzali swoje codzienne życie i tworzyli niezapomniane wspomnienia.
Publikacje
Leopold Binental, znany z bogatego dorobku literackiego, stworzył szereg istotnych publikacji, które przyczyniły się do zrozumienia życia i twórczości Fryderyka Chopina oraz innych ważnych postaci epoki.
- Chopin – Mickiewicz – G. Sand. Nieznane listy Chopina i Mickiewicza, Kurier Warszawski 17/1937,
- Dziennik Fryderyka Chopina. [Dziennik stuttgarcki], Kurier Warszawski 309/1932,
- Pamiątki szopenowskie. [Przegląd zabytków zachowanych w Polsce], Muzyka 7/9 1932,
- Chopin. W 120 rocznicę urodzin. Dokumenty i pamiątki, Warszawa 1930, Lipsk 1932,
- Nieznany notatnik Szopena [z r. 1849], Muzyka 11/1930,
- Chopin, życiorys twórcy i jego sztuka, Warszawa 1930 i 1937, Paryż 1934.
Te dzieła są ważnym wkładem w badania nad historią muzyki i kultury, a także stanowią cenny materiał dla miłośników muzyki klasycznej.
Przypisy
- Włodzimierz Kalicki, Monika Kuhnke: Ten portret zniszczył legendę o subtelnej urodzie Chopina. Gdzie jest bezcenny dagerotyp. wyborcza.pl, 24.11.2021 r. [dostęp 24.11.2021 r.]
- KrzysztofK. Dubiński, Ewa KatarzynaE.K. Świetlicka, LEOPOLD BINENTAL I LOSY JEGO KOLEKCJI, „Muzealnictwo”, 58, 2017, s. 109–122, DOI: 10.5604/01.3001.0010.1024, ISSN 0464-1086 [dostęp 03.10.2021 r.]
- Billig Adolf | Virtual Shtetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 03.10.2021 r.]
- Fryderyk Chopin – Centrum Informacji – Leopold Jan Binental – Biogram [online], pl.chopin.nifc.pl [dostęp 03.10.2021 r.]
- Publishers Panel [online], muzealnictworocznik.com [dostęp 03.10.2021 r.]
- Binental, Leopold Jan [online], eurocaribbean.co.uk [dostęp 03.10.2021 r.]
- Spis szkół w okręgu szkolnym lwowskim obejmującym województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie, Lwów 1924, s. 13.
- StanisławS. Łoza, Czy wiesz, kto to jest?, Warszawa 1938, s. 47.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Rafał Olbiński | Tau (raper) | Renata Drozd | Bronisław Opałko | Krzysztof Jaworski (pisarz) | Ewa Kutryś | Kamil Kosecki | Witold Tokarski | Jan Ziemski | Maja Wolny | Mariusz Ostrowski | Wiesław Gołas | Mariusz Malec (reżyser) | Marcin Bracichowicz | Gustaw Herling-Grudziński | Grzegorz Chrapkiewicz | Ryszard Zamorski | Paulina Biernat | Gerson Iskowicz | Szlomo BerlińskiOceń: Leopold Binental