Maja Wolny

---

Życiorys

Maja Wolny to doktor nauk humanistycznych oraz filolog polski, która obroniła swoją pracę doktorską zatytułowaną „Język sukcesu we współczesnej polskiej komunikacji publicznej” pod kierunkiem Jerzego Bralczyka na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego w 2003 roku. Jej kariera dziennikarska rozpoczęła się w latach 1998–2002 w redakcji tygodnika „Polityka”, gdzie w dziale kultury wspólnie ze Zdzisławem Pietrasikiem stworzyła rubrykę recenzencką „Wieczne pióra”. Współpracowała przy tym z takimi osobistościami jak Jerzy Pilch oraz Ryszard Kapuściński.

Podczas wspólnej pracy z dziennikarzem „Polityki”, Piotrem Sarzyńskim, napisała książkę „Kronika śmierci przedwczesnych” (Iskry, 2000), w której zebrano eseje poświęcone polskim artystom XX wieku, którzy zmarli przed osiągnięciem pełni twórczej. W 2000 roku, podczas Targów Książki we Frankfurcie, gdzie Polska była gościem honorowym, pomogła belgijskiej gazecie „De Morgen” w przeprowadzeniu wywiadu z Ryszardem Kapuścińskim. To właśnie tam poznała swojego przyszłego męża, beligijskiego dziennikarza Marca Peirsa.

Własne życie spędziła przez wiele lat w Belgii, gdzie prowadziła Centrum Wschodnioeuropejskie Post Viadrina. W latach 2010–2015 pełniła funkcję dyrektora belgijskiego muzeum NAVIGO, gdzie zrealizowała szereg wystaw skupiających się na związku kultury, literatury i morza. Jej największą kontrowersją była wystawa „Zeerotica” (2011), która przyciągnęła uwagę brytyjskiego reżysera Petera Greenawaya, który wspólnie z żoną Saskią Boddeke zorganizował w 2013 roku wystawę „Sex & The Sea” w Muzeum Morskim w Rotterdamie.

Od 2023 roku Maja wykłada na wydziale Media i dziennikarstwo w WSPiA w Lublinie. Jej twórczość prozatorska zyskała rozgłos po premierze powieści „Czarne liście”, która ukazuje losy polsko-żydowskiej fotografki Julii Pirotte i koncentruje się na problematyce pogromu kieleckiego. Książka ta została doceniona przez belgijski dziennik De Standaard i uznana za jedną z najlepszych powieści roku 2017.

Po sukcesie „Czarnych liści” Maja osiedliła się na stałe w Kazimierzu Dolnym, gdzie aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym i społecznym, w tym promując pamięć o żydowskiej przeszłości miasta oraz angażując się w inicjatywy ekologiczne. Jest pomysłodawczynią i kuratorką lokalnego festiwalu literackiego „Dwa księżyce – słowa mają moc”. Szereg wydarzeń ma miejsce w kontekście fabuły jej powieści „Klątwa” (2022), która odnosi się do zalania miasta w 1644 roku oraz procesów o czary Reginy Zaleskiej.

Dodatkowo współpracuje z miejscowym teatrem studyjnym Klepisko, dla którego zrealizowała trzy przedstawienia: „Syn Mistrza” (2017), „Rzecz o Poli” (2018), oraz plenerową adaptację „Zamku F. Kafki”. Wspólnie z innymi artystami była współautorką międzynarodowej wystawy „Pancerne skrzydła” (2018), która była poświęcona żołnierzom generała Stanisława Maczka, a także była prezentowana w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Maja opisała wspomnienia związane z okresami podróży do Azji w książce „Pociąg do Tybetu”, będącej dziennikiem w formie reportażu o podróży koleją z Warszawy do Lhasy, co przyczyniło się do jej nominacji do Nagrody im. Beaty Pawlak w 2020 roku oraz zdobycia nagrody w konkursie Książka Górska Roku 2021 w kategorii literatura podróżnicza i reportaż.

W 2018 roku Maja Wolny została uhonorowana belgijską nagrodą literacką Hercule Poirotprijs w kategorii „debiuty” za powieść „Księgobójca” (De Boekenmoordenaar). Jej kolejna powieść „Jasność” z 2019 roku w sposób krytyczny odnosi się do skutków zmian klimatycznych, wprowadzając temat Brexitu. Jest to pierwsza powieść w języku polskim z gatunku climate fiction.

Po inwazji Rosji na Ukrainę oraz częściowej mobilizacji ogłoszonej przez Władimira Putina, Maja jako jedna z nielicznych autorek, zdecydowała się na relacje z Rosji, które publikowała w Onecie, w Polityce oraz belgijskim dzienniku De Standaard. Jej obecność w mediach znalazła się wśród najciekawszych audycji podcastu Dariusza Rosiaka „Raport o stanie świata” w 2022 roku.

W styczniu 2023 roku Maja Wolny została zatrzymana na granicy polsko-białoruskiej, co skutkowało wydaniem przez władze Rosji 20-letniego zakazu wjazdu na teren Białorusi. W październiku 2023 roku z kolei ukazał się jej reportaż „Pociąg do Imperium. Podróże po współczesnej Rosji”, który zdobył nominację do Nagrody Literackiej im. J. Mackiewicza.

Powieści

Poniżej przedstawiamy pełną listę powieści autorstwa Maji Wolny, które zyskały uznanie wśród czytelników oraz krytyków:

• Kara (Prószyński i S-ka, 2009),
• Dom tysiąca nocy (Prószyński i S-ka, 2010),
• Czarne liście (Wydawnictwo Czarna Owca, 2016) – przekład na język niderlandzki,
• Księgobójca (Wydawnictwo Czarna Owca, 2017) – przekład na język niderlandzki – nominacja do Nagrody Wielkiego Kalibru; kryminał,
• Powrót z Północy (Wydawnictwo Czarna Owca, 2018) – przekład na język niderlandzki,
• Jasność (Wydawnictwo WAM/Mando, 2019),
• Klątwa (Wydawnictwo Świat Książki, 2022).

Literatura faktu

W dziedzinie literatury faktu, Maja Wolny znana jest z kilku istotnych publikacji, które zdobyły uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą. Oto niektóre z jej najważniejszych dzieł:

• Kronika śmierci przedwczesnych (Iskry, 2000) – współautorstwo z Piotrem Sarzyńskim,
• Pociąg do Tybetu (Wydawnictwo WAM/Mando, 2020) – wersja przetłumaczona na język niderlandzki,
• Pociąg do Imperium. Podróże po współczesnej Rosji (Wydawnictwo Marginesy, 2023) – również jako przekład na język niderlandzki.

Audiobooki

Oto zestawienie audiobooków, które zasługują na uwagę:

• Księgobójca, czyta Maciej Jabłoński (Wydawnictwo Czarna Owca, 2017),
• Czarne liście, czyta Danuta Stenka (Wydawnictwo Wisła Story, 2018),
• Dom tysiąca nocy, czyta Laura Breszka (Wydawnictwo Wisła Story, 2018),
• Powrót z Północy, czyta Wiktoria Gorodeckaja (Wydawnictwo Wisła Story, 2018),
• Jasność, czyta Laura Breszka i Maciej Jabłoński (Wydawnictwo Wisła Story, 2019),
• Pociąg do Tybetu, czyta Paulina Raczyło (Wydawnictwo Wisła Story, 2020),
• Pociąg do Imperium, czyta Anna Szymańczyk (Wydawnictwo Marginesy, 2023).

Publikacje naukowe

Na uwagę zasługuje interesująca publikacja autorstwa Mai Wolny, która nosi tytuł „Język sukcesu we współczesnej polskiej komunikacji publicznej”. Została wydana przez Wydawnictwo Trio w roku 2005. Książka ta stanowi cenne źródło wiedzy o dynamice i ewolucji języka używanego w polskim życiu publicznym.

Nagrody i wyróżnienia

Lista osiągnięć Maji Wolny w zakresie literatury jest imponująca i bogata w wyróżnienia. Oto niektóre z jej znaczących nagród:

• 2018 – Herkules Poirotprijs za książkę Księgobójca,
• 2020 – Nominacja do Nagrody im. Beaty Pawlak za dzieło Pociąg do Tybetu,
• 2024 – Nominacja do Nagrody Literackiej im. J. Mackiewicza.

---

Oceń: Maja Wolny

---