Kościół św. Wojciecha w Kielcach

---

Opis kościoła

Wewnątrz kościoła można podziwiać trzy znakomite obrazy, które powstały w 1889 roku dzięki talentowi Jana Styki. W ołtarzu głównym znajduje się obraz „Rozmnożenie chleba”, natomiast na zasuwie widnieje stylizowana praca przedstawiająca „Świętą Rozalię”. Ponadto, w zwieńczeniu prawego bocznego ołtarza można zobaczyć „Świętego Franciszka”.

W obrębie terenu kościoła można dostrzec pozostałość po dawnym cmentarzu, w postaci pomnika, na którym wykuto w piaskowcu figurę Chrystusa Frasobliwego, znaną jako „latarnia zmarłych”, datowaną na 1732 rok. Na cokole znajduje się napis, który z biegiem lat stał się ledwie czytelny, lecz skrywa w sobie ważne historyczne informacje: „ANNO D (…) 1732 D 28, CIALA LUCKIE NA TEM MIEJSCU SPOCZYWAJACE UPRASZAJA POBOZNOSCI WASZY (…) POZDROWIENIA ANIELSKIE”.

Na zachodniej ścianie kościoła można zobaczyć kamienny portal z 1763 roku, który zawiera tablicę fundacyjną. Po prawej stronie głównego wejścia stoi pomnik Świętego Wojciecha, odsłonięty w 1997 roku. Teren wokół budynku otaczają ponadstuletnie drzewa, które nadają miejscu wyjątkowego charakteru.

Przed kościołem rozpościera się Plac Świętego Wojciecha, na którym zachował się fragment muru. To miejsce ma szczególne znaczenie historyczne, ponieważ w 1943 roku Niemcy dokonywali tam publicznych egzekucji, strzelając do zakładników – żołnierzy Armii Krajowej.

Historia

Początki kościoła św. Wojciecha sięgają przełomu XI i XII wieku. To właśnie wtedy w tym miejscu wzniesiono mały drewniany obiekt sakralny, który pierwotnie pełnił funkcję kościoła parafialnego, a od 1171 roku zaczął służyć jako kościół cmentarny. Ta niewielka budowla powstała przy osadzie, która była zalążkiem późniejszego miasta Kielce.

W historycznych dokumentach z 1573 roku, w testamencie Pawła, wicekustosza kieleckiego, znajduje się informacja o remontach drewnianego kościoła. Zapisek brzmi: „zapis na reparację budynków kościoła św. Wojciecha w Kielcach”. W roku 1763 na miejscu wcześniejszej konstrukcji wzniesiono nowy, barokowy kościół murowany, który został zbudowany dzięki fundacji kanonika Jana Rogalli.

Kościół przeszedł istotną rozbudowę w 1885 roku, która nadała mu ostateczny kształt. Opracowanie projektu rozbudowy zlecono architektowi gubernialnemu Franciszkowi Ksaweremu Kowalskiemu, którego wkład w architekturę tego miejsca był znaczący.

Zabytkowy zespół

W skład zabytkowego zespołu kościoła pw. św. Wojciecha wchodzą różnorodne elementy architektoniczne, które zostały ujęte w rejestrze zabytków nieruchomych. Wpisano je tam na podstawie decyzji z 15 lutego 1967 roku oraz z 21 lutego 1994 roku. Zespół obejmuje:

• kościół parafialny pw. św. Wojciecha,
• plebanię, zlokalizowaną przy pl. św. Wojciecha 9, która została wzniesiona po 1870 roku, a jej przebudowa miała miejsce w 1978 roku,
• cmentarz przykościelny oraz teren usytuowany przy ul. Bodzentyńskiej – Kościuszki,
• ogrodzenie datowane na XVIII–XIX wiek,
• dworek przy ul. Bodzentyńskiej 29, którego budowa miała miejsce w 1853 roku, a który również figuruje w rejestrze (decyzja z 3 grudnia 1956 roku).

Odkrycia archeologiczne

W okresie przełomu lat 2006 i 2007, podczas przeprowadzania prac remontowych na Placu Świętego Wojciecha, natrafiono na niezwykłe znaleziska. Odkryto kamienne fundamenty z XVIII wieku, o wymiarach 5×7 metrów, które łączone były wapienną zaprawą. Znajdowały się one na głębokości około 40 centymetrów poniżej poziomu ziemi.

Wg ekspertów historycznych, pozostałości te są świadectwem istnienia przykościelnego szpitala dla ubogich, który najprawdopodobniej uległ zniszczeniu w wyniku pożaru, który wybuchł w Kielcach w roku 1800. To tragiczne wydarzenie ogarnęło miasto, a skutki były opłakane.

Podczas dalszych badań archeologicznych, odkryto również dwa groby, które liczą sobie ponad 300 lat. Na głębokości około 80 centymetrów natrafiono na grunt datowany na okres średniowiecza, w którym odnaleziono znaczną ilość fragmentów ceramiki. Na tej podstawie oszacowano, że znalezisko pochodzi z przełomu XI i XII wieku.

W połowie lutego, na głębokości przekraczającej 100 centymetrów, ujawnione zostały resztki paleniska, polepy oraz drewnianych słupów. Te elementy stanowią dowody na istnienie średniowiecznej chałupy, będącej częścią osady przedlokacyjnej, która otaczała kościół świętego Wojciecha. Odkrycia te są niepodważalnym dowodem na ponad dziewięćsetletnią historię Kielc oraz potwierdzają tezy historyków, że to właśnie to miejsce jest kolebką miasta.

---

Oceń: Kościół św. Wojciecha w Kielcach

---