Zofia Książek-Bregułowa

---

Życiorys

W 1938 roku Zofia Książek-Bregułowa ukończyła liceum w Kielcach, zdobijając maturę. W listopadzie tego samego roku podjęła studia aktorskie na tajnych kompletach Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie. Ostateczne egzaminy zdawała tuż przed wybuchem powstania warszawskiego, gdyż pełniła również funkcję łączniczki w zgrupowaniu Armii Krajowej Krybar.

5 września 1944 podczas jednego z działań wojennych została poważnie ranna – pocisk, który wybuchł przed nią, spowodował liczne obrażenia, w tym uszkodzenie nóg, klatki piersiowej oraz oczu, co ostatecznie odebrało jej wzrok. 10 października 1944, wraz z innymi członkiniami powstania, trafiła do Stalagu XI A w Gross Lübbars. Tuż przed świętami Bożego Narodzenia 1944 przewieziono ją do Stalagu VI C w Oberlangen, gdzie zgromadzono około 2000 kobiet oraz dziewcząt, które brały udział w walkach warszawskich.

Po wyzwoleniu obozu przez II Pułk I Polskiej Dywizji Pancernej pod dowództwem generała Maczka, Zofia zaczęła nową walkę o odzyskanie wzroku. Znalazła się w Szkocji, w Edynburgu, w szpitalu im. I.J. Paderewskiego, gdzie po operacji częściowo odzyskała wzrok w prawym oku, zaledwie na poziomie 3% widzenia.

W 1947 roku wróciła do Polski i poślubiła skrzypka Włodzimierza Bregułę, którego poznała w Szkocji. Rozpoczęła pracę w Polskim Radiu w Warszawie, a pierwszy angaż do teatru uzyskała w Teatrze Ziemi Opolskiej, gdzie występowała w latach 1949–1951. Zagrała w takich sztukach jak: Zośka-Wariatka w adaptacji Placówki B. Prusa, Hanka w Moralności pani Dulskiej G. Zapolskiej, Dewotka w Czarującej szewcowej F. Garcíi Lorki, oraz wiele innych ról teatralnych.

W 1967 roku wystąpiła na Małej Scenie Teatru Śląskiego w Katowicach w monodramie Podróż do zielonych cieni F. Methlinga, a rok później w Tabu J. Bocheńskiego. Na Scenie Literackiej Teatru Nowego w Zabrzu wystąpiła w 1974 roku w sztukach Dasz mi trzech synów E. Sniegiriowa oraz Życie E. Brylla.

Jest autorką kilku zbiorów poezji oraz tomu opowiadań. Zofia Książek-Bregułowa stała się również bohaterką książki B. Czajkowskiej pt. Będziesz jedna, jedyna…, wydanej w 1995 roku. Jej życie zainspirowało także film nakręcony przez K. Miklaszewskiego w 1978 roku, a w 1999 powstała produkcja M. Makaruka pt. Poezja utkana z jej życia, oraz kolejny film Zamiast świateł rampy w 2003 roku.

Była aktywnym członkiem Związku Ociemniałych Żołnierzy RP, Światowego Związku Żołnierzy AK oraz stowarzyszenia St Dunstan’s, które wspierało ociemniałych w służbie wojskowej. W 2001 roku otrzymała zaszczytny tytuł Weterana Walk o Wolność i Niepodległość. Od 8 października 2010 roku jest patronką Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej w Dąbrowie Górniczej.

Wydane tomiki wierszy

W dorobku literackim Zofii Książek-Bregułowej znajduje się szereg znaczących tomików poezji, które znalazły uznanie wśród czytelników. Oto lista jej wydanych prac:

• Śpiewam mój ból (Czytelnik 1986),
• Nie płacz Antygono (Księgarnia św. Jacka 1991),
• Cykada na smyczku (Księgarnia św. Jacka 1997),
• W tym istnieniu drugim (Ina-Press 2000),
• Czy zdążę… (Ina-Press 2005),
• oraz zbiór opowiadań Zamiast świateł rampy (Ina-Press 2003).

Odznaczenia

Zofia Książek-Bregułowa została uhonorowana wyjątkowymi odznaczeniami, które podkreślają jej zasługi i wkład w historię.

• warszawski Krzyż Powstańczy,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

---

Oceń: Zofia Książek-Bregułowa

---