Ewa Dąbrowska-Orzelska, znana również jako Ewa Dąbrowska, to postać wybitna w polskiej literaturze. Urodziła się 4 grudnia 1923 roku w Kielcach i przez całe swoje życie związana była z tą urokliwą miejscowością, gdzie również zmarła 28 czerwca 1972 roku. Jej twórczość obejmowała różne formy literackie, w tym poezję, opowiadania oraz słuchowiska radiowe.
W ciągu swojej kariery Ewa Dąbrowska-Orzelska zyskała uznanie jako zdolna poetka, której utwory eksplorowały bogactwo emocji i tematykę codziennych spraw, a także jako autorka oryginalnych opowiadań i radiowych słuchowisk, które były niezwykle cenione przez słuchaczy.
Życiorys
Ewa Dąbrowska-Orzelska, w młodzieńczych latach, spędziła swoje życie w Kiecach, jednak z czasem jej rodzina przeniosła się do stolicy, Warszawy. Tam uczęszczała do gimnazjum, a jej życie zawodowe zaczęło się w czasie II wojny światowej. Od 1940 roku podejmowała zatrudnienie jako maszynistka oraz telefonistka w Zarządzie Kolejek Leśnych, który znajdował się w Zagnańsku. Po zakończeniu wojny, Ewa ukończyła naukę w gimnazjum w Kielcach. W kolejnych latach przeniosła się do Łodzi, gdzie skończyła Liceum Techniki Dentystycznej.
W latach 1957–1961 Ewa była aktywnym członkiem grupy literackiej Prowincja’58. Jej debiut literacki miał miejsce na łamach magazynu „Kierunki”, gdzie w grudniu 1958 roku opublikowała wiersz pt. „Wybrany”. Do 1959 roku zajmowała się pracą urzędniczą, ale wkrótce całkowicie poświęciła się twórczości literackiej. Publikowała swoje wiersze w takich czasopismach jak: „Ziemia Łęczycka” (1958–1959), „Życie i Myśli” (1958, 1960), „Słowo Ludu” (1960, 1965, 1969–1970), a także prozę i publicystykę w „Odgłosach” (1959–1964).
Współpraca z kulturą nie kończyła się na literaturze. Ewa Dąbrowska-Orzelska była również zaangażowana w twórczość filmową; współpracowała z Studiem Filmowym Se-ma-for, gdzie była autorką i współautorką scenariuszy do filmów kukiełkowych. W 1963 roku przeniosła się z Łodzi do Zagańska, co otworzyło przed nią nowe możliwości współpracy – zaczęła tworzyć liczne słuchowiska radiowe dla Rozgłośni Kieleckiej Polskiego Radia. W okresie 1964–1968 należała również do grupy literackiej „Ponidzie”. Od 1970 roku stała się członkinią Oddziału Łódzkiego Związku Literatów Polskich.
Życie prywatne
Ewa była córką Witolda Dąbrowskiego, inżyniera, i Anny Makarewicz, nauczycielki. W 1948 roku wyszła za mąż za Jana Kullę, jednak od 1963 roku jej małżonkiem był inżynier Janusz Orzelski. Niestety, życie Ewy zakończyło się tragicznie – 28 czerwca 1972 roku, popełniła samobójstwo, skacząc z okna wieżowca w Kielcach.
Twórczość
Twórczość Ewy Dąbrowskiej-Orzelskiej obejmuje szereg dzieł, które ukazują jej talent w różnych formach literackich. Poniżej znajduje się lista jej najważniejszych publikacji:
- Uliczka nienazwana. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1959 (wiersze),
- Tropiąc nieistniejące. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1963 (wiersze),
- Dzielnica SAM-ów. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1964 (Opowiadania),
- Podróż zimowa. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1971 (Opowiadania),
- Ludzkie sprawy. Łódź, Kielce: Wydawnictwo Łódzkie 1986 (Opowiadania).
Słuchowiska radiowe
Ewa Dąbrowska-Orzelska była utalentowaną autorką wielu słuchowisk radiowych, które wywarły wpływ na polski teatr radiowy. Poniżej przedstawiamy wybrane dzieła tej niezwykle twórczej artystki, które miały swoje premiery w latach 1967-1972.
- Mariolka i pustelnik (1967),
- Filip, ślady na śniegu (1968) – Druk „Za i Przeciw” 1973 nr 2,
- Gość wigilijny (1968) – Druk „Teatr Polskiego Radia” 1973 nr 2,
- Karta dań (1968),
- Willa na sprzedaż (1968) – Druk „Teatr Polskiego Radia” 1969 nr 4,
- Piękny, słoneczny poranek (1969) – Druk „Teatr Polskiego Radia” 1971 nr 1,
- Tajemnica mahoniowej szafy (1969),
- Z lotu ptaka (1969),
- Azorek (1970),
- Letnia noc tyłem do przodu (1970) – Druk „Teatr Polskiego Radia” 1973 nr 3,
- Sankami we dwoje (1970),
- Koń (1971) – Druk „Teatr Polskiego Radia” 1972 nr 2,
- Nie ma ulicy Długiej (1971) – Druk „Teatr Polskiego Radia” 1971 nr 1,
- Ostatni podwieczorek (1971),
- Sekret żelaznego Feliksa (1971) – Druk „Teatr Polskiego Radia” 1972 nr 1,
- Starsza pani z Teksasu (1971),
- Wakacje państwa Kowalskich (1971),
- Promień księżyca (1972).
Każde z tych słuchowisk stanowi wyjątkowy wkład w kulturę radiową, które wciąż są źródłem inspiracji dla twórców oraz miłośników sztuki.
Przypisy
- a b c d e f g h JadwigaJ. Czachowska JadwigaJ., AlicjaA. Szałagan AlicjaA., Współcześni polscy pisarze i badacze literatury, t. 2, C–F, 1994 r., s. 145 [dostęp 17.12.2023 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Mateusz Pakuła | Włodek Pawlik | Varn | Krzysztof Kasowski | Natalia Lipman | Aneta Oborny | Anna Józefina Lubieniecka | Jadwiga Wawrzyniak-Helmińska | Dariusz Niebudek | Karolina Ściegienny | Kazimierz Iwiński | Robert Andre | Ignacy Czwartos | Arkadiusz Latos | Katarzyna Rygiel | Joanna Woś | Waima | Józef Relidzyński | Michał Piróg | Zofia Książek-BregułowaOceń: Ewa Dąbrowska-Orzelska