Jan Kwaśniewski

---

Życiorys

W 1961 roku Jan Kwaśniewski uzyskał dyplom ukończenia Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi. Po tym wydarzeniu, od 1965 do 1981 roku, pełnił funkcję pracownika w nowo otwartym oddziale balneologii oraz fizjoterapii Sanatorium Wojskowego w Ciechocinku. W tym okresie, w latach 1969–1974, prowadził badania dotyczące leczenia neurastenii przy pomocy prądów selektywnych stosowanych śródmózgowo (transcerberalnie) w Wojskowym Zespole Sanatoryjnym w Ciechocinku.

Badania te obejmowały wpływ impulsów elektrycznych na pacjentów, koncentrując się na okolicach oczu oraz potylicy. Skupiano się na odpowiedzi układu parasympatycznego na te impulsy, który jest odpowiedzialny za zwiększoną produkcję śliny. Współpracując z Instytutem Elektroniki Kwantowej WAT, opracowano aparat do generowania prądów, bazujący na metodach znanych co najmniej od lat 40., które wykorzystywano w terapii.

Opracowanie i badania, prowadzone przy użyciu stworzonego aparatu, Jan Kwaśniewski przedłożył jako swoje osiągnięcie pod nazwą PENTAPLUS w 1984 roku. Prace te miały na celu ocenę w Instytucie Balneoklimatycznym w Poznaniu oraz w innych instytucjach, gdzie uzyskały pozytywną ocenę. Aparat ten zadebiutował na rynku 15 lat później, nosząc nazwę PENTAPLUS, jak i kilka innych. Mimo braku solidnych badań potwierdzających skuteczność, był on rekomendowany przez zwolenników Kwaśniewskiego jako pomoc w diecie.

W 1987 roku Kwaśniewski rozpoczął udzielanie porad ambulatoryjnych w budynku Willi Obywatelskiej w Ciechocinku, która znajduje się naprzeciwko dawnego Oddziału Leczenia Chorób Metabolicznych Szpitala Uzdrowiskowego. W latach 1987-1988 angażował się w pomoc osobom przebywającym w różnych sanatoriach, a miejsce to uzyskało miano Arkadii, która działa do dziś jako pensjonat. W 1988 roku, Kwaśniewski przeniósł się do małego motelu w Cedzynie, koło Kielc, gdzie założył Akademię Zdrowia „Arkadia”, funkcjonującą w latach 1988-1990, w której pełnił rolę dyrektora i udzielał porad.

Po sukcesie publikacji „Dieta Optymalna” powstało w 1998 roku Ogólnopolskie Stowarzyszenie Optymalnych, którego celem było reaktywowanie idei Arkadii poprzez rekomendację odpowiednich miejsc wypoczynkowych oraz ośrodków oferujących porady. W 2005 roku biochemik Włodzimierz Ponomarenko w swojej pracy zarzucił Kwasińskiemu plagiat z książki Hermana Tallera „Kalorie się nie liczą”, wydanej w roku 1961.

W 2010 roku Jan Kwaśniewski zdecydował się na wycofanie z życia publicznego. Niemniej jednak, w latach 2010-2015 wypowiadał się na temat jego działań jego syn, Tomasz Kwaśniewski.

Propagowanie diety ubogowęglowodanowowej/bogatotłuszczowej

W 1974 roku, po zakończeniu badań nad stymulacją elektryczną w Sanatorium Wojskowym w Ciechocinku, Jan Kwaśniewski przeszedł na badania związane z żywieniem oraz metabolizmem. Prace te miały miejsce w klinice metabolizmu, która działała w latach 1975–1981. Interesujące jest, że badania nad metabolizmem w tym sanatorium były prowadzone już od 1972 roku, co oznacza, że temat był aktualny przez dłuższy czas. Na początku, w 1974 roku, celem badań było zrozumienie wpływu diety na ewolucję biologiczną oraz kulturową człowieka.

Jednak w 1976 roku Kwaśniewski zainspirowany literaturą zagraniczną, postanowił zbadać skuteczność diety opartej na eliminacji węglowodanów, która miała na celu walkę z otyłością oraz chorobami cywilizacyjnymi. W trakcie tych badań zauważono współistnienie nadwagi u pacjentów borykających się z neurastenią. To skłoniło go do wprowadzenia nowego podejścia, które oprócz elektrostymulacji zakładało również redukcję spożycia węglowodanów u osób z problemami nerwicowymi.

Dieta ta miała również za zadanie wspierać leczenie miażdżycy zrostowej kończyn dolnych, jednak w miarę postępu badań okazało się, że pierwotnie zdiagnozowana miażdżyca była w rzeczywistości zakrzepowo-zarostowym zapaleniem naczyń, które najczęściej wynika ze szkodliwego nawyku palenia tytoniu. Leczenie tego schorzenia było w dużej mierze uzależnione od całkowitego zaprzestania używania tytoniu pod jakąkolwiek formą.

W 1976 roku Kwaśniewski złożył wnioski o fundusze na badania nad swoją dietą, w których uwzględnił preferowane proporcje żywieniowe między białkami, tłuszczami a węglowodanami. Uważał je za idealne dla osób z problemami otyłościowymi, które wynikały z nerwic lub stresu. Proporcje te stały się fundamentem jego ubogowęglowodanowej diety zwanej żywieniem optymalnym, a powszechnie znanej jako dieta Kwaśniewskiego. W początkowej wersji diety zalecał ograniczenie węglowodanów do 20% całości spożywanych składników, co później zmodyfikowano do 15%.

Jednakże wniosek o badania nie został przyjęty, a sama dieta nie była formalnie badana do 1981 roku, gdyż sanatorium zostało przekształcone w 22 Szpital Wojskowy. Kwaśniewski twierdzi, iż przeprowadził badania w latach 1987–1990 w ambulatorium w Ciechocinku oraz w ośrodku Akademia Zdrowia „Arkadia” w Cedzynie, na łącznej liczbie 1655 pacjentów przez okres od dwóch do trzech tygodni. Pacjenci ci według niego cierpieli na choroby nieuleczalne, a w wielu przypadkach zaobserwowano poprawę ich stanu zdrowia oraz zmniejszenie potrzeby leków.

Pomimo to, badania te nie zostały w żaden sposób udokumentowane. Przed rokiem 1991 dieta Kwaśniewskiego nie cieszyła się zbytnim zainteresowaniem. Jednak po opublikowaniu piramidy odżywiania, która zalecała ograniczenie tłuszczów, metody alternatywne, w tym dieta Kwaśniewskiego, zaczęły zyskiwać na popularności. W 1996 roku, jego publikacje w Dzienniku Zachodnim, w tym felieton „Tłuste Życie”, oraz cykl „Porady dra Kwaśniewskiego”, który ukazywał się do 2000 roku, przyczyniły się do dalszej popularyzacji tej diety. Marek Chyliński, współautor książek „Dieta optymalna” oraz „Dieta optymalna – dieta idealna”, również odegrał kluczową rolę w promowaniu tego sposobu odżywiania.

Propagowanie diety ubogotłuszczowej

Jan Kwaśniewski w swoich badaniach i wystąpieniach podkreślał znaczenie odpowiedniej diety dla zdrowia. Propagowana przez niego dieta ubogotłuszczowa miała być alternatywą dla popularnych modeli żywieniowych, które opierają się na wysokim spożyciu tłuszczu oraz węglowodanów.

Kwaśniewski argumentował, że istotną rolę w diecie odgrywa odpowiedni balans składników odżywczych. Wysokowęglowodanowa i ubogotłuszczowa dieta japońska stanowiła dla niego model, który powinien być rozważany przez osoby pragnące unikać najwyższych ilości tłuszczu. W jego wizji, proporcje białek, tłuszczy oraz węglowodanów w diecie japońskiej wprowadzały odwrotność jego optymalnych zalecen, wynosząc B:T:W 1:0,5:3,5.

Aby osiągnąć zamierzony efekt zdrowotny, Kwaśniewski był zwolennikiem zasady „nie mieszania paliw”, co oznacza, że w diecie człowieka węglowodany nie powinny być łączone z tłuszczami. Taki sposób żywienia miałby przyczyniać się do poprawy ogólnego stanu zdrowia oraz samopoczucia osób stosujących jego zalecenia.

Kontrowersje

Jan Kwaśniewski był postacią kontrowersyjną, zwłaszcza w kontekście swoich przekonań dotyczących zdrowia i odżywiania. Głosił bardzo uproszczony model wyjaśniający przyczyny chorób, zakładając, że każdą chorobę da się sprowokować jedynie poprzez odpowiednie żywienie, nawet w przypadku schorzeń zakaźnych czy genetycznych.

Kwaśniewski twierdził, że dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe, a uboga w węglowodany, jest w stanie leczyć niemal każdą dolegliwość zdrowotną. Jego podejście do diety wysokotłuszczowej nie uwzględniało zagrożenia uzależnienia od alkoholu, gdyż zakładał, że umiarkowane spożycie alkoholu, w połączeniu z taką dietą, nie prowadzi do alkoholizmu. Co więcej, w jego opinii zmiana na tę dietę mogłaby stanowić rozwiązanie dla osób już uzależnionych.

W swoich teoriach podnosił również, że promieniowanie elektromagnetyczne z silników elektrycznych jest szkodliwe dla zdrowia człowieka. Kwaśniewski zalecał okresową głodówkę lub ograniczenie spożycia węglowodanów do maksimum 30 gramów dziennie, przyznając tym metodom status jedynych skutecznych zabiegów w leczeniu raka. Jednak były to jedynie metody uznawane za eksperymentalne, a ich realna skuteczność była nieznana. Jego głoszenie tych poglądów odciągało pacjentów od sprawdzonych metod terapeutycznych, takich jak radioterapia czy chemioterapia.

Co więcej, Kwaśniewski twierdził, że przyjęcie przez ludzi jego sposobu odżywiania w sposób bezwzględny może chronić przed nowotworami. Podkreślał, że dieta wysokotłuszczowa odzwierciedlała sposób żywienia opisywany w Biblii, sugerując, że inne formy diety prowadziły do niewłaściwej pracy mózgu, co z kolei uniemożliwiało zrozumienie istotnych treści zawartych w tym tekście.

Na koniec, w jego rozważaniach dotyczącym żywienia, Kwaśniewski przekonywał, że dieta wegetariańska, którą nazywał dietą pastwiskową, skutecznie zapobiega miażdżycy. Jego przekonania niejednokrotnie budziły wątpliwości oraz kontrowersje w środowiskach naukowych i medycznych.

Publikacje

Jan Kwaśniewski, znany ze swojego wkładu w dziedzinę żywienia, jest autorem wielu wartościowych publikacji, które przyciągają uwagę zarówno laików, jak i specjalistów. Poniżej znajduje się lista jego najbardziej znaczących książek, które mogą posłużyć jako doskonałe źródło wiedzy na temat diety i zdrowego stylu życia:

• Jak nie chorować,
• Żywienie optymalne,
• Dieta optymalna,
• Tłuste życie,
• Dieta optymalna – dieta idealna,
• Dieta optymalna dra Jana Kwaśniewskiego – Książka kucharska,
• Odpowiedzi na listy, część I,
• Odpowiedzi na listy, część II,
• Odpowiedzi na listy, część III,
• Krótka instrukcja obsługi człowieka, wyd. 2008.

---

Oceń: Jan Kwaśniewski

---