Maurycy Herling-Grudziński, którego pełne imię i nazwisko brzmi Abram Mojżesz Herling vel Grudziński, to postać o |wybitnym dorobku prawniczym. Urodził się 6 października 1903 roku w Kielcach, a jego życie zakończyło się 21 grudnia 1966 roku.
W trakcie swojego życia Herling-Grudziński zdobył uznanie jako prawnik i adwokat. W okresie PRL pełnił również zaszczytną funkcję sędziego w Sądzie Najwyższym, co świadczy o jego znaczącej roli w polskim systemie prawnym. Jego działalność była kluczowa dla kształtowania się prawa w trudnych czasach historycznych.
Życiorys
Urodziny Maurycego Herlinga-Grudzińskiego miały miejsce 6 października 1903 roku w Kielcach. Jego rodzice, Jakub vel Józef Herling-Grudziński, byli Żydem, natomiast matka, Dobrysia z Bryczkowskich, pochodziła z Grodna i była Polką. W rodzinie Maurycego była jeszcze jego rodzeństwo – brat Gustaw oraz siostry Eugenia i Łucja, która wyszła za mąż za płk. Mariana Utnika.
W pierwszych latach życia Maurycy uczęszczał do szkoły przygotowawczej, a później do rosyjskiego gimnazjum. Niestety, jego edukację przerwał wybuch I wojny światowej. W roku 1916 podjął naukę w Gimnazjum Państwowym im. J. Śniadeckiego w Kielcach. W czasie nauki dołączył do Wojska Polskiego, angażując się jako artylerzysta w Bitwie Warszawskiej.
Po ukończeniu szkoły wyższej zdecydował się na studia z zakresu prawa cywilnego. Po przeniesieniu się do Warszawy w 1929 roku, otworzył własną kancelarię adwokacką. W czasie niemieckiej okupacji aktywnie wspierał Żydów, wstępując do Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Przyjął pseudonim „Felicja” (inspiracją była jego żona) oraz założył komórkę, która pomagała Żydom w przetrwaniu, m.in. przez znajdowanie kryjówek i fałszywych dokumentów oraz dystrybucję zapomóg. Udzielił schronienia około 40 osobom we własnym domu na Boernerowie, co stanowiło około 1/5 Żydów ukrywających się w Warszawie podczas okupacji.
Jego walka o przetrwanie oraz obrona praw człowieka doprowadziły do udziału w powstaniu warszawskim, gdzie walczył w drużynie rkm i odniósł dwie rany. Po kapitulacji powstania został deportowany do Nadrenii. Po wojnie Maurycy objął funkcję sędziego w Sądzie Najwyższym PRL. Na początku 1948 roku przystąpił do PZPR i został członkiem zespołu powołanego w 1947 roku w celu opracowania jednolitego Kodeksu cywilnego w Polsce.
Jego małżonką była Felicja, która żyła w latach 1905–1984. Zmarł 21 grudnia 1966 roku, a jego ostatni spoczynek znajduje się na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B15-2-20).
Ordery i odznaczenia
Wśród zaszczytów, jakie przyznano Maurycemu Herlingowi-Grudzińskiemu, szczególnie wyróżniają się następujące odznaczenia:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, który został nadany 14 lipca 1954 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 22 lipca 1947 roku.
Przypisy
- Brat Herlinga w wojnie 1920 r. – Ośrodek Myśli Obywatelskiej i Patriotycznej [online], 15.08.2022 r. [dostęp 09.08.2023 r.]
- a b Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 09.08.2023 r.]
- Anna Mieszkowska: Dzieci Ireny Sendlerowej. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, 2009 r., s. 144. ISBN 978-83-7495-766-3.
- Adam Tycner: Więcej sprawiedliwych niż szmalcowników. rp.pl, 27.09.2012 r. [dostęp 02.02.2018 r.]
- Karolina Dzięciołowska: Komórka „Felicja”. 2017-12 r. [dostęp 02.02.2018 r.]
- Edward Kossoy: Żydzi w powstaniu warszawskim. polish-heroes.org, s. 16. [dostęp 02.02.2018 r.]
- Adam Strzembosz: Sądownictwo w Polsce w latach 1956–1979. W: Tom 16. Sędziowie w czasie próby 1981–1988. Warszawa: 2005 r., s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-89078-83-X.
- Przemysław Kowalski. Z badań nad prawem spadkowym w projekcie kodeksu cywilnego z 1948 r.. „Miscellanea Historico-Iuridica”. Tom XII, s. 262, 265, 2013 r.
- M.P. z 1954 r. nr 103, poz. 1340 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej”.
- M.P. z 1947 r. nr 118, poz. 745 „za wybitne zasługi w dziedzinie usprawnienia wymiaru sprawiedliwości”.
- Adam Piechowski: Losy spółdzielni mieszkaniowych w Warszawie w latach okupacji niemieckiej. Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy, 1992 r., s. 100. ISBN 83-209-0837-X.
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Karol Stefan Frycz | Paweł Sarnecki | Antoni Gwoździowski | Leon Gajewicz | Artur KotowskiOceń: Maurycy Herling-Grudziński