Krzyż na Bruszni to efektowna metalowa konstrukcja o wysokości 30 metrów, umiejscowiona na szczycie wzgórza Brusznia w Kielcach. Jego historia sięga nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku, kiedy to miało miejsce spotkanie powstańców styczniowych, którzy planowali atak na oddział rosyjskiego wojska dowodzony przez płk. Czengerego. Krzyż ten, odsłonięty w czerwcu 2017 roku, jest piątą wersją tego symbolu, który wielokrotnie był wznoszony w tym miejscu.
Pierwszy krzyż, który pojawił się na Bruszni, miał prozaiczny charakter i był tymczasowy. Po nim następne dwa krzyże uległy zniszczeniu z powodu upływu czasu, a czwarty przewróciła wichura. Piąty, stworzony z innych materiałów, został rozebrany z powodu złego stanu technicznego, co w końcu doprowadziło do powstania obecnej metalowej konstrukcji. Warto odnotować, że w 1916 roku, w 53. rocznicę powstania styczniowego, na Bruszni usypano kamienny kopiec, na którym wzniesiono brzozowy krzyż, a w 1917 roku, z inicjatywy I Kieleckiej Drużyny Harcerskiej im. płk. Czachowskiego, postawiono nowy, drewniany krzyż poświęcony przez ks. dr. Jana Mauersberga.
Ten duży drewniany krzyż przetrwał do 1937 roku, kiedy to w związku z 25. rocznicą kieleckiego harcerstwa, ks. Antoni Źrałek poświęcił nowy krzyż wykonany z modrzewiu, który mierzył 28 metrów. Krzyż stał się ważnym miejscem i symbolem harcerskich uroczystości, zwłaszcza, że w 1940 roku to pod nim odbyło się pierwsze konspiracyjne spotkanie Szarych Szeregów.
W 1988 roku kieleccy harcerze postawili w tym miejscu jodłowy krzyż, który został poświęcony przez ks. bp. Mieczysława Jaworskiego i miał wysokość 19,67 metra. W 2003 roku Związek Piłsudczyków zadedykował tablicę z napisem: „Pamięci bohaterom powstania 1863 roku krzyż ten postawiono”. Niestety, w połowie stycznia 2007 roku krzyż został przewrócony przez wichurę. Jednak w 90. rocznicę powstania pierwszego krzyża, dzięki wsparciu lokalnej społeczności, harcerzy oraz władz miasta, w tym miejscu postawiono nowy, 24-metrowy krzyż, któremu towarzyszyły tablica pamiątkowa oraz odtworzona korona cierniowa, będąca elementem historycznego krzyża z 1917 roku.
Przypisy
- Michta i inni, Z dziejów Białogonu, Kielce: Muzeum Historii Kielc, 2017 r., ISBN 978-83-63477-05-9.
- Pamięci bohaterom powstania 1863 roku – krzyż na Bruszni. um.kielce.pl. [dostęp 25.07.2010 r.]
- Wichura zawaliła krzyż powstańców 1863 na Bruszni. gazeta.pl. [dostęp 25.07.2010 r.]
- Brusznia. wici.info. [dostęp 25.07.2010 r.]
- Nowy krzyż na Bruszni. gazeta.pl. [dostęp 25.07.2010 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Pomniki":
Ławeczka Bronisława Opałki | Pomnik Stanisława Staszica w Kielcach | Tablice Mojżeszowe | Homo Homini (pomnik)Oceń: Krzyż na Bruszni