Rajmund Telesfor Paprzyca Niwiński, urodzony 5 stycznia 1914 roku w Kielcach, był to niezwykły sportowiec i siłacz, który zapisał się w historii Polski jako jeden z najmocniejszych ludzi w kraju.
Jego życie zakończyło się 3 października 1995 roku w Boguszowie-Gorcach, gdzie pozostawił po sobie trwały ślad w pamięci wielu fanów sportu oraz ludzi, którzy znali jego dokonania.
Jako hubalczyk, Paprzyca Niwiński był częścią historii, która łączyła odwagę i determinację w trudnych czasach, kiedy Polska potrzebowała bohaterów.
Życiorys
Rajmund Paprzyca Niwiński przyszedł na świat 5 stycznia 1914 roku w Kielcach, w rodzinie z bogatą tradycją patriotyczną. Jego ojciec brał udział w legionach, a dziadek został odznaczony za swoją odwagę Krzyżem Virtuti Militari, otrzymanym za udział w powstaniu styczniowym. Jako dziecko zmagał się z gruźlicą, co spowodowało, że lekarz zakazał mu wszelkiej aktywności fizycznej, a nawet sugerował rezygnację z edukacji. Jednakże w bibliotece ojca odkrył podręcznik Eugena Sandowa na temat siły oraz książkę o jodze, które zmieniły jego życie.
Przestrzegając ćwiczeń, które znalazł, Rajmund zdołał po roku przekształcić się z najsłabszego ucznia w szkole w najmocniejszego chłopca wśród swoich rówieśników. W wieku szesnastu lat podjął współpracę z cyrkiem „Korona”, gdzie pokazywał swoje umiejętności, zginając żelazne sztaby w czasie występów. W 1934 roku wrócił do nauki i ukończył gimnazjum. Był aktywnym członkiem krakowskiego klubu „Wisła”, gdzie rywalizował w boksie oraz podnoszeniu ciężarów.
W trakcie II wojny światowej Rajmund służył pod komendą majora Hubala od 16 listopada 1939 roku. Po tym czasie brał udział w akcjach w oddziale „Huragan”, w powiecie Radom oraz w oddziale AK „Maryśka” w Pionkach, a wojna zakończyła się dla niego w Batalionach Chłopskich. Niestety, wielokrotnie odniósł rany, a po zakończeniu wojny zdobył stopień porucznika AK. Jego odwaga i poświęcenie zostały uhonorowane wieloma odznaczeniami, w tym Orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Walecznych oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi.
Po wojnie, wspólnie z żoną i dziećmi, osiedlił się na „Ziemiach Odzyskanych”, gdzie podjął się prowadzenia gospodarstwa rolnego. Po pięciu latach zmagań z prześladowaniami przeniósł się do PGR. W latach 1947–1954 był obiektem zainteresowania Urzędu Bezpieczeństwa z powodu domniemanego szerzenia „wrogiej propagandy”. Regularnie wzywano go na przesłuchania, co w końcu doprowadziło do jego utraty pracy.
W obliczu takiej presji, Rajmund stracił swoją żonę, która nie wytrzymała ciśnienia prześladowań i zdecydowała się odebrać sobie życie. Jednak dzięki pokazaniu swojej siły oraz umiejętności na spotkaniu z objazdowym siłaczem, Januszem Sarneckim, Rajmund zdobył pracę jako profesjonalny atleta. Przyjął pseudonim Rajmund Aldini i wraz z pokazami siły podróżował po Polsce przez następne dwadzieścia lat.
W swojej karierze zrealizował 1210 dwugodzinnych występów, podczas których zaskakiwał publiczność, rozrywając palcami płaty blachy, prostując podkowy oraz skręcając 50-kilogramowe żelazne sztaby w sprężyny. Jego finałem było założenie stalowej szyny na kark, z dziesięcioma mężczyznami zawieszonymi po obu stronach. Moment, gdy szyna zaczynała się wyginać, był sygnałem do zakończenia występu.
W swojej karierze sportowej stoczył 106 walk bokserskich, rywalizując w kategoriach od średniej do ciężkiej, a w 1956 roku zdobył 6. miejsce w rzucie młotem na mistrzostwach Polski. Jego życie zakończyło się 3 października 1995 roku w Boguszowie-Gorcach, gdzie znalazł miejsce spoczynku.
Upamiętnienie
W wrześniu 2021 roku w Boguszowie-Gorcach miała miejsce uroczystość odsłonięcia pomnika, który został poświęcony Rajmundowi Niwińskiemu. Fundatorem tego ważnego dla społeczności lokalnej wydarzenia był Sławomir Juszczak.
W ceremonii wzięli udział liczni goście, w tym burmistrz Sylwia Dąbrowska, przewodniczący Rady Miejskiej Stanisław Urbaniak oraz doradca wojewody Damian Mrozek. Obecni byli także mieszkańcy miasta oraz rodzina honorowanego bohatera, którzy wspólnie uczcili jego pamięć.
Oprócz pomnika w Boguszowie-Gorcach zrealizowano także mural na ścianie dawnego kina, który stanowi jeszcze jedno upamiętnienie życia i twórczości Rajmunda Niwińskiego. Jego znane osiągnięcie to zdobycie Srebrnego Wawrzynu w 1994 roku w dziedzinie literatury, za książkę zatytułowaną „Nigdy nie dałem kopnąć się w …”.
Przypisy
- Inwentarz archiwalnyI. IPN Wr 024/738 [Teczka ewidencyjna dot. Niwiński Rajmund, imię ojca: Rajmund, ur. 05.01.1914 r. Materiały dot. byłego członka Batalionów Chłopskich podejrzewanego o rozpowszechnianie wrogiej propagandy] [dostęp 04.07.2023 r.]
- Redakcja, Rajmund „Paprzyca" Niwiński ma swój pomnik w Boguszowie-Gorcach! [online], Wałbrzych Nasze Miasto, 28.09.2021 r. [dostęp 24.03.2022 r.]
- 107 rocznica urodzin siłacza z Boguszowa – Gorc | Tygodnik DB2010 [online], Tygodnik DB2010, 05.01.2021 r. [dostęp 24.03.2022 r.]
- Redakcja, Człowiek z żelaza na scenie "Grunwaldu" [Kalendarium 50-lecia "Nowości"] [online], Nowości Dziennik Toruński, 18.12.2017 r. [dostęp 24.03.2022 r.]
- Okiem Jadwigi − Rajmund Paprzyca Niwiński człowiek z żelaza [online] [dostęp 24.03.2022 r.]
- Wawrzyn Olimpijski – Polski Komitet Olimpijski [online] [dostęp 24.03.2022 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Sport i rekreacja":
Paweł Brożek | Adam Borchólski | Wojciech Ozimek (piłkarz) | Ryszard Gawior | Katarzyna Brojek | Agnieszka Białek | Oskar Sewerzyński | Konrad Kwiecień | Rajmund Stachurski | Maria Szymańska | Bogdan Zajączkowski | Wojciech Moranda | Tomasz Mochocki | Kamila Skrzyniarz | Mirosław Wnuk | Bogumił Gozdur | Kamil Kuzera | Jarosław Sieczka | Krzysztof Sobieraj | Tomasz StrząbałaOceń: Rajmund Paprzyca Niwiński